ยาคุม “คลาเรนซ์ 28” (Clarenz 28)

ยาคุมคลาเรนซ์28

                ยาคุมยี่ห้อนี้มีจำหน่าย 2 รูปแบบ ได้แก่ “คลาเรนซ์” (Clarenz) ที่เป็นยาคุมแบบ 21 เม็ด ซึ่งเคยกล่าวถึงไปแล้ว และ “คลาเรนซ์ 28” (Clarenz 28) ที่เป็นยาคุมแบบ 28 เม็ด ซึ่งจะนำมากล่าวในครั้งนี้ค่ะ

                ในแผงของ “คลาเรนซ์ 28” มีเม็ดยาอยู่ 28 เม็ด โดยจะเรียกเม็ดยาสีเหลืองในลำดับที่ 1 – 21 ของแผงว่า “เม็ดยาฮอร์โมน” เนื่องจากมีฮอร์โมนเอสโตรเจน Ethinyl estradiol อยู่เม็ดละ 0.020 มิลลิกรัม รวมกับฮอร์โมนโปรเจสติน Gestodene อีกเม็ดละ 0.075 มิลลิกรัม

                และเรียกเม็ดยาสีขาวในลำดับที่ 22 – 28 ของแผงว่า “เม็ดยาหลอก” เนื่องจากไม่มีตัวยาฮอร์โมนใด ๆ แต่เป็นเพียงเม็ดแป้งที่ทำมาไว้ให้รับประทานในช่วงปลอดฮอร์โมน เพื่อที่จะได้ใช้ยาคุมต่อเนื่องกันทุกวันโดยไม่ต้องเว้นว่าง

 

                “คลาเรนซ์ 28” จัดเป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม ประเภทฮอร์โมนต่ำมาก (Ultra low dose pills) เนื่องจากมีปริมาณ Ethinyl estradiol ไม่เกิน 0.020 มิลลิกรัม ข้อดีก็คือ ผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน เช่น อาการคลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, บวมน้ำ หรือการเกิดฝ้า จะพบได้น้อยมาก       

                แต่ข้อเสียก็คือ อาจพบปัญหาเลือดออกกะปริบกะปรอยได้ โดยเฉพาะถ้ารับประทานไม่ตรงเวลาสม่ำเสมอ

        

                ส่วนผลข้างเคียงจากฮอร์โมนโปรเจสติน เช่น สิว, หน้ามัน หรือขนดก ก็พบได้น้อยเช่นกัน เพราะแม้ว่าฤทธิ์แอนโดรเจนของ Gestodene จะยังสูงอยู่เมื่อเทียบกับโปรเจสตินรุ่นที่ 3 ตัวอื่น ๆ แต่เมื่อใช้ในขนาดต่ำ ผลข้างเคียงจึงเกิดขึ้นได้น้อย 

                และแม้ว่าการศึกษาในสัตว์ทดลอง จะพบว่า Gestodene มีผล Antimineralocorticoid แต่ในมนุษย์ที่ใช้ยาคุมสูตรนี้กลับพบผลดังกล่าวน้อยมากหรือไม่มีเลย “คลาเรนซ์ 28” จึงไม่ถูกจัดให้เป็นยาคุมที่มีผลต้านการบวมน้ำ

 

                ผู้ที่มีภาวะน้ำหนักเกิน หรือการมีค่าดัชนีมวลกาย (Body mass index; BMI) ตั้งแต่ 25 กิโลกรัมต่อตารางเมตรขึ้นไป สามารถใช้ “คลาเรนซ์ 28” ได้ โดยไม่ต้องกังวลเรื่องของประสิทธิภาพนะคะ

                เนื่องจากหลักฐานส่วนใหญ่บ่งชี้ว่า ปัจจัยดังกล่าว ไม่ได้ส่งผลต่อประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์ ของยาเม็ดคุมกำเนิด เหมือนที่เคยกังวลกันในอดีต หากผู้ใช้ยาคุมรับประทานถูกต้องและตรงเวลาสม่ำเสมอ

 

                แต่การใช้ยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมในผู้ที่มีค่า BMI > 30 kg/m2 อาจเพิ่มความเสี่ยงที่จะเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำ (Venous thromboembolism; VTE) ได้มากกว่าผู้ที่ไม่ใช้

                ซึ่งแม้จะไม่ได้ถือเป็นข้อห้ามใช้ หากไม่มีปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ ของการเกิดลิ่มเลือดอุดตันร่วมด้วย แต่เพื่อความปลอดภัย ก็ควรเพิ่มความระมัดระวังให้มากขึ้น

                และควรพิจารณาทางเลือกอื่นแทนการใช้ยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม ในผู้ที่มีค่า BMI > 35 kg/m2

 

                ยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมที่ใช้ Gestodene อาจเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดได้มากกว่า Levonorgestrel, Norethisterone หรือ Norgestimate

                แต่สำหรับยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมที่ใช้โปรเจสตินตัวเดียวกัน ถ้ามีปริมาณ Ethinyl estradiol น้อยกว่า ก็มีแนวโน้มที่ความเสี่ยงจะต่ำกว่า

                ดังนั้น หากจะใช้ยาคุมฮอร์โมนรวมที่มี Ethinyl estradiol และ Gestodene (หรือ ยาคุมสูตร EE/GSD) การเลือกยี่ห้อที่มี Ethinyl estradiol 0.02 มิลลิกรัม อย่าง “คลาเรนซ์ 28” อาจเป็นทางเลือกที่ดีสำหรับผู้ที่กังวล หรือต้องการลดความเสี่ยงดังกล่าว

 

                ถึงแม้จะมีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจนต่ำมาก แต่หากมีการใช้อย่างไม่เหมาะสมก็อาจเพิ่มความเสี่ยงที่จะเกิดลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำ, เนื้องอกหรือมะเร็งบางชนิดที่สัมพันธ์กับฮอร์โมนเพศ หรือการเสียชีวิตด้วยโรคหลอดเลือดสมอง/โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดได้

                และการใช้ร่วมกับยาหรือสมุนไพรบางอย่าง ก็อาจลดประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์

                ดังนั้น ผู้ที่มีโรคประจำตัว, ผู้ที่สูบบุหรี่ โดยเฉพาะถ้ามีอายุตั้งแต่ 35 ปีขึ้นไป, ผู้ที่ต้องการใช้เพื่อวัตถุประสงค์อื่น ๆ นอกเหนือจากการคุมกำเนิด หรือผู้ที่รับประทานยาหรือสมุนไพรใด ๆ อยู่ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ค่ะ

 

                “คลาเรนซ์ 28” เป็นยาคุมสูตรเดียวกันกับ “เมลลิแอน อีดี” แต่เป็นยาที่ผลิตภายในประเทศ โดยบริษัทไทยนครพัฒนา จำกัด (Thai Nakorn Patana co.ltd) และมีราคาประมาณแผงละ 130 – 150 บาท

                อย่างไรก็ตาม จากการสืบค้นข้อมูลผลิตภัณฑ์ ในเว็บไซต์ของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข พบว่าทะเบียนตำรับยา “คลาเรนซ์ 28” ได้ถูกยกเลิกไปแล้วเมื่อวันที่ 16 สิงหาคม 2566

                ดังนั้น หากยาคุมรุ่นการผลิตครั้งหลังสุด ครบกำหนดหมดอายุ และไม่ได้มีการต่อทะเบียนอีก ก็จะหาซื้อ “คลาเรนซ์ 28” ไม่ได้แล้วนะคะ ซึ่งผู้ที่ต้องการใช้ยาคุมสูตรเดิม อาจพิจารณายี่ห้ออื่น ๆ ที่ใช้ทดแทนได้ค่ะ (อ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ในบทความเรื่อง “หาซื้อ Clarenz 28 ไม่ได้… จะใช้อะไรแทน?!?”)

 

 

เอกสารอ้างอิง

  1. FSRH Guideline: Combined Hormonal Contraception. Faculty of Sexual & Reproductive Healthcare, January 2019. (Amended July 2023)
  2. FSRH Guideline: Overweight, Obesity & Contraception. Faculty of Sexual & Reproductive Healthcare, April 2019.
  3. U.S. Medical Eligibility Criteria for Contraceptive Use. Centers for Disease Control and Prevention, 2016.
  4. Medical Eligibility Criteria for Contraceptive Use, 5th edition. World Health Organization, 2015.

 

 

…(((ปรับปรุงข้อมูลล่าสุด 2 พฤศจิกายน 2566)))…

 

 

อ่านเพิ่มเติม วิธีรับประทานยาคุมคลาเรนซ์ 28