เริ่มเผยแพร่
นอกจาก “ลิปซ์” (Lipz) กล่องสีชมพูที่เป็นยาคุมแบบ 21 เม็ดแล้ว ก็ยังมี “ลิปซ์ อีดี” (Lipz ED) กล่องสีฟ้าที่เป็นยาคุมแบบ 28 เม็ด มาเป็นทางเลือกให้ใช้ตามความถนัดอีกด้วย
มาดูกันค่ะว่ายาคุมทั้ง 2 รูปแบบ มีจุดที่เหมือนและแตกต่างกันอย่างไร
แผงยาของ “ลิปซ์” หรือยาคุมลิปซ์แบบ 21 เม็ดจะมีสีชมพู ส่วน “ลิปซ์ อีดี” หรือยาคุมลิปซ์แบบ 28 เม็ดจะมีสีฟ้า สอดคล้องกับสีของกล่องบรรจุนั่นเอง
ซึ่งการเลือกใช้สีที่แตกต่างกันเช่นนี้ ช่วยป้องกันการสับสนระหว่างยาคุมที่มี 2 รูปแบบ ทำให้ผู้ใช้แยกแยะรูปแบบยาคุมที่ต้องการได้ง่ายค่ะ
ในแผงของ “ลิปซ์” จะมีเม็ดยาสีเหลืองอยู่ 21 เม็ด ซึ่งทุก ๆ เม็ด เป็นเม็ดยาฮอร์โมน ในขณะที่ “ลิปซ์ อีดี” จะมีเม็ดยาทั้งหมด 28 เม็ด โดยแบ่งเป็น เม็ดยาฮอร์โมน ซึ่งมีสีเหลือง 21 เม็ด และเม็ดยาหลอก ซึ่งมีสีขาวอีก 7 เม็ด
จะเห็นได้ว่า แม้เม็ดยาในแผงมีจำนวนต่างกัน แต่เม็ดยาฮอร์โมนของทั้ง “ลิปซ์” และ “ลิปซ์ อีดี” มีอยู่ 21 เม็ดเท่ากันนะคะ
ตัวยาสำคัญในเม็ดยาฮอร์โมนของ “ลิปซ์” และ “ลิปซ์ อีดี” จะประกอบด้วยฮอร์โมนเอสโตรเจน Ethinyl estradiol เม็ดละ 0.03 มิลลิกรัม รวมกับฮอร์โมนโปรเจสติน Drospirenone เม็ดละ 3 มิลลิกรัม เท่ากันทั้งหมด
ส่วนเม็ดยาหลอก ซึ่งเป็นเม็ดยาสีขาวในแผงของ “ลิปซ์ อีดี” ไม่ได้มีตัวยาสำคัญใด ๆ ค่ะ แต่มีไว้ให้รับประทานในช่วงปลอดฮอร์โมน เพื่อจะได้ไม่ลืมต่อยาคุมแผงใหม่ตามกำหนด
ดังนั้น ไม่ว่าจะใช้ “ลิปซ์” หรือ “ลิปซ์ อีดี” ก็จะได้รับฮอร์โมนชนิดเดียวกัน และในปริมาณเท่ากันนั่นเอง
มีการระบุตัวย่อของวันในสัปดาห์เป็นภาษาอังกฤษเอาไว้ในแผงของ “ลิปซ์” โดยให้เลือกเม็ดยาตามวันที่ใช้ มารับประทานวันละเม็ด เรียงลำดับไปเรื่อย ๆ จนหมดแผง
ถึงแม้ว่าเม็ดยาในแผงของลิปซ์แบบ 21 เม็ด มีตัวยาสำคัญเหมือนกันทั้งหมด จะใช้เรียงตามลำดับหรือไม่ ก็มีประสิทธิภาพไม่ต่างกัน แต่ผู้ใช้ควรแกะเม็ดยาให้ตรงวัน เพื่อให้มั่นใจว่ามีการใช้ยาคุมถูกต้อง ไม่ซ้ำซ้อนเกินขนาด หรือถ้าหากลืมรับประทาน ก็สามารถแก้ไขได้รวดเร็วและเหมาะสม
อย่างไรก็ตาม การที่ “ลิปซ์” ไม่ได้ระบุตัวย่อเป็นภาษาไทย อาจทำให้ผู้ที่ไม่ถนัดใช้ภาษาอังกฤษ รู้สึกไม่สะดวกในการใช้งานเท่าที่ควรนะคะ
ส่วน “ลิปซ์ อีดี” จะระบุตัวเลข 1 – 28 เอาไว้ในแผง โดยให้เริ่มรับประทานจากหมายเลข 1 แล้วใช้ต่อวันละเม็ด เรียงตามลำดับไปเรื่อย ๆ จนถึงหมายเลข 28
การระบุเป็นตัวเลขลำดับของลิปซ์แบบ 28 เม็ด อาจทำให้ตรวจสอบประจำวันได้ยากกว่า จึงเสี่ยงที่จะได้ยาคุมซ้ำซ้อน เช่น ลืมว่าใช้ไปแล้วจึงรับประทานซ้ำอีก หรือได้รับไม่ครบถ้วน เช่น ไม่ได้ใช้เพราะคิดว่ารับประทานไปแล้ว
เมื่อใช้ “ลิปซ์” หมดแผง 21 เม็ดแล้ว ก็จะเว้นว่าง 7 วันก่อนต่อแผงใหม่
ช่วงที่เว้นว่างจะถือเป็นช่วงปลอดฮอร์โมนเพื่อให้ประจำเดือนมา โดยประจำเดือนจะมาประมาณวันที่ 3 – 4 ของการเว้นว่าง หรืออาจคลาดเคลื่อนเล็กน้อย
การเว้นว่างก่อนต่อแผงใหม่เช่นนี้ อาจทำให้ผู้ใช้บางรายสับสน ว่าควรจะต่อยาคุมแผงใหม่เมื่อไหร่ หรือถ้าลืมต่อยาคุมแผงใหม่ตามกำหนด ก็อาจลดประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์
แต่สำหรับ “ลิปซ์ อีดี” เมื่อใช้หมดแผง 28 เม็ดแล้ว ก็ให้ต่อแผงใหม่ในวันถัดมา
ช่วงที่รับประทานเม็ดที่ 22 – 28 ซึ่งเป็นเม็ดยาหลอก จะถือเป็นช่วงปลอดฮอร์โมนเพื่อให้ประจำเดือนมา โดยประจำเดือนจะมาประมาณเม็ดที่ 24 – 25 หรืออาจคลาดเคลื่อนเล็กน้อย
ซึ่งการที่ต้องรับประทานยาคุมต่อเนื่องกันทุกวัน โดยเมื่อใช้เม็ดยาฮอร์โมนหมดแล้ว ก็รับประทานเม็ดยาหลอกต่อแทนการเว้นว่าง น่าจะช่วยลดปัญหาการลืมต่อแผงใหม่ได้ค่ะ
“ลิปซ์” กับ “ลิปซ์ อีดี” มีราคาเท่ากัน และไม่ว่าจะใช้รูปแบบใด ก็จะได้รับฮอร์โมนชนิดเดียวกัน, ปริมาณฮอร์โมนที่ได้รับต่อวันเท่ากัน และจำนวนวันที่ได้รับฮอร์โมนเท่ากัน
การตัดสินใจว่าควรเลือกใช้รูปแบบใด จึงขึ้นกับความถนัดของผู้ใช้แต่ละราย โดย “ลิปซ์” ซึ่งเป็นยาคุมแบบ 21 เม็ด จะเหมาะกับผู้ที่กังวลว่าอาจรับประทานไม่ถูกต้อง เพราะสามารถตรวจสอบประจำวันได้ง่าย ส่วน “ลิปซ์ อีดี” ซึ่งเป็นยาคุมแบบ 28 เม็ดที่ต้องใช้ต่อเนื่องกันทุกวัน ก็เป็นทางเลือกที่ดีสำหรับผู้ที่กังวลว่าจะลืมต่อยาคุมแผงใหม่
อย่างไรก็ตาม มีเคล็ดลับช่วยจำวันที่ต้องต่อยาคุมแผงใหม่ สำหรับผู้ที่ใช้ยาคุมลิปซ์แบบ 21 เม็ดนะคะ ก็คือ ถ้ารับประทานถูกต้องและครบถ้วน วันที่เริ่มเม็ดแรกของแต่ละแผง จะตรงกับวันเดียวกันของสัปดาห์
เช่น ถ้าเริ่มรับประทานเม็ดแรกของแผงเดิมในวันอังคาร (ตรงกับตัวย่อว่า TUE) ก็จะได้รับประทานเม็ดสุดท้ายของแผงนั้นในวันจันทร์ (ตรงกับตัวย่อว่า MON) จากนั้นก็เว้นว่างในวันอังคาร – พุธ – พฤหัสบดี – ศุกร์ – เสาร์ – อาทิตย์ – จันทร์ และต่อยาคุมแผงใหม่ในวันอังคารถัดมา
ส่วนผู้ใช้ “ลิปซ์ อีดี” ที่เป็นยาคุมแบบ 28 เม็ด ก็มีเคล็ดลับในการไล่ลำดับเม็ดยา เพื่อให้ตรวจสอบประจำวันได้ง่ายค่ะ นั่นคือ ถ้ารับประทานถูกต้องและครบถ้วน วันที่ใช้เม็ดยาหมายเลข 1, 8, 15 และ 22 ซึ่งเป็นเม็ดแรกของแต่ละแถว จะตรงกับวันเดียวกันของสัปดาห์
เช่น ถ้าเริ่มรับประทานเม็ดที่ 1 ในวันอังคาร ลำดับการใช้เม็ดยาตั้งแต่เม็ดที่ 1 – 7, 8 – 14, 15 – 21 และ 22 – 28 ก็จะตรงกับวันอังคาร – พุธ – พฤหัสบดี – ศุกร์ – เสาร์ – อาทิตย์ – จันทร์
สมมติว่าต้องการตรวจสอบว่าเม็ดที่ 18 จะตรงกับวันใด ก็เริ่มไล่ลำดับจากเม็ดที่ 15 ซึ่งเป็นเม็ดแรกของแถวที่ต้องการได้เลย โดยจะได้เป็น 15 – อังคาร, 16 – พุธ, 17 – พฤหัสบดี และ 18 – ศุกร์
เนื่องจากกล่องของ “ลิปซ์” และ “ลิปซ์ อีดี” ใช้สีที่ต่างกันชัดเจน จึงน่าจะซื้อผิดรูปแบบได้ยาก แต่ถ้าพลาดโดยไม่ตั้งใจ หรือต้องการเปลี่ยนรูปแบบการใช้ ให้เริ่มรับประทานยาคุมแผงใหม่ ตามกำหนดต่อยาคุมแผงเดิมได้เลยนะคะ
นั่นคือ ถ้าจะเปลี่ยนจาก “ลิปซ์” ไปเป็น “ลิปซ์ อีดี” ทำได้โดย เมื่อใช้ “ลิปซ์” จนหมดแผง 21 เม็ดแล้ว ให้เว้นว่าง 7 วัน แล้วจึงเริ่มรับประทานเม็ดยาหมายเลข 1 ของ “ลิปซ์ อีดี” จากนั้นก็ใช้ต่อวันละเม็ดตามลำดับไปจนถึงหมายเลข 28
หรือถ้าเปลี่ยนจาก “ลิปซ์ อีดี” ไปเป็น “ลิปซ์” ก็ทำได้โดย หลังใช้ “ลิปซ์ อีดี” จนครบ 28 เม็ดแล้ว วันถัดมาให้เริ่มรับประทาน “ลิปซ์” ได้เลย โดยแกะเม็ดยาตรงตามวันที่ใช้ แล้วรับประทานต่อวันละเม็ดตามลำดับไปจนหมดแผงค่ะ
