ยาคุมสูตร 24/4 หรือ ยาคุม 28 เม็ดที่มีรูปแบบเป็น Extended-cycle 24/4 regimen ก็คือยาคุมแบบ 28 เม็ด ที่มี “เม็ดยาฮอร์โมน” อยู่ในแผง 24 เม็ด ส่วนอีก 4 เม็ดที่เหลือจะเป็นเพียง “เม็ดยาหลอก”
ยาคุมรูปแบบนี้จะมีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจนต่ำมาก หรือบางยี่ห้อก็ไม่มีฮอร์โมนเอสโตรเจนเลย จึงลดอาการคลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, บวมน้ำ และการเกิดฝ้า ที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ยาคุมรายเดือนทั่ว ๆ ไป
ปริมาณฮอร์โมนที่ต่ำมาก อีกทั้งมีช่วงปลอดฮอร์โมนสั้น ๆ เพียงแค่ 4 วัน ยังทำให้ระดับฮอร์โมนในช่วงที่รับประทาน “เม็ดยาฮอร์โมน” และช่วงที่รับประทาน “เม็ดยาหลอก” ไม่แปรปรวนมาก จึงช่วยลดกลุ่มอาการก่อนมีประจำเดือน (Premenstrual syndrome; PMS) เช่น อารมณ์แปรปรวน, หงุดหงิด, ซึมเศร้า, เครียด, ปวดศีรษะ, ปวดประจำเดือน หรือเจ็บคัดตึงเต้านม และลดปัญหาประจำเดือนมามากผิดปกติ
ยาคุมสูตร 24/4 ที่มีจำหน่ายอยู่ในประเทศไทยในปัจจุบัน มีดังนี้ค่ะ
- ยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.015 มิลลิกรัม + Gestodene 0.060 มิลลิกรัม ได้แก่ มินิดอซ (Minidoz) และ ไมนอซ (Minoz)
- ยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.020 มิลลิกรัม + Drospirenone 3 มิลลิกรัม ได้แก่ ยาส (Yaz), ซินโฟเนีย (Synfonia) และ เฮอร์ซ (Herz)
- ยาคุมสูตร Drospirenone 4 มิลลิกรัม ได้แก่ สลินดา (Slinda)
“มินิดอซ” และ “ไมนอซ” เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมที่มีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจนต่ำที่สุด และมีฤทธิ์แอนโดรเจนต่ำ จึงไม่ค่อยพบปัญหาคลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ บวมน้ำ ฝ้า สิว หน้ามัน และขนดก
“มินิดอซ” เป็นยานำเข้าจากต่างประเทศ ราคาประมาณ 170 – 200 บาท ใช้ง่าย และสามารถตรวจสอบประจำวันได้ เพราะนอกจากจะมี “ตัวเลขลำดับการใช้” 1 – 28 ระบุไว้ในแผงด้านหนึ่งแล้ว ยังมีสติกเกอร์ที่ระบุ “ตัวย่อของวันในสัปดาห์” ให้มาติดในแผงยาอีกด้านด้วย
ส่วน “ไมนอซ” เป็นยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคาประมาณ 110 – 140 บาท ใช้ง่าย โดยใช้ตาม “ตัวเลขลำดับการใช้” 1 – 28 ที่ระบุไว้ในแผง แต่ไม่มีตัวช่วยเพื่อเทียบกับวันในสัปดาห์ จึงอาจตรวจสอบประจำวันได้ยาก
“ยาส”, “ซินโฟเนีย” และ “เฮอร์ซ” มีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจนมากกว่า “มินิดอซ” และ “ไมนอซ” เล็กน้อย แต่ก็จัดอยู่ในกลุ่มยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมประเภทฮอร์โมนต่ำมาก (Ultra low dose pills) เหมือนกัน จึงไม่ค่อยพบปัญหาคลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ หรือเวียนศีรษะ
และยาคุมสูตรนี้ยังมีผลต้านฤทธิ์แอนโดรเจน จึงช่วยลดสิวและต้านการบวมน้ำได้
“ยาส” และ “ซินโฟเนีย” เป็นยานำเข้าจากต่างประเทศ ทั้งคู่มีรูปแบบการใช้คล้ายกับ “มินิดอซ” นั่นคือ มีทั้งการระบุ “ตัวเลขลำดับการใช้” 1 – 28 ไว้ในแผงด้านหนึ่ง และมีสติกเกอร์ระบุ “ตัวย่อของวันในสัปดาห์” ให้มาติดในแผงยาอีกด้านหนึ่งด้วย จึงใช้ง่าย และสะดวกต่อการตรวจสอบประจำวัน
ราคาโดยประมาณคือ 420 – 460 บาท สำหรับ “ยาส” และ 350 – 390 บาท สำหรับ “ซินโฟเนีย”
ส่วน “เฮอร์ซ” เป็นยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคาประมาณ 290 – 330 บาท รูปแบบการใช้คล้ายกับ “ไมนอซ” นั่นคือ มีเพียงการระบุ “ตัวเลขลำดับการใช้” 1 – 28 ไว้ในแผง จึงอาจตรวจสอบประจำวันได้ยาก
“สลินดา” เป็นยาคุมที่มีเฉพาะฮอร์โมนโปรเจสติน แต่มีความแตกต่างจากยาคุมชนิดฮอร์โมนเดี่ยวตัวอื่น ๆ ตรงที่มีช่วงปลอดฮอร์โมนคล้ายกับการใช้ยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม จึงช่วยลดปัญหาเลือดออกกะปริบกะปรอย ประจำเดือนไม่ปกติ หรือไม่มีประจำเดือน ซึ่งถือเป็นผลข้างเคียงเด่นของการใช้ยาคุมชนิดฮอร์โมนเดี่ยว
และเนื่องจากไม่มีฮอร์โมนเอสโตรเจนเลย จึงมีผลข้างเคียงน้อยกว่ายาคุมชนิดฮอร์โมนรวม และไม่ต้องกังวลกับปัญหาเรื่องบวมน้ำและการเกิดฝ้าจากยาคุมด้วยค่ะ
แต่ยังไม่มีข้อสรุปที่ชัดเจนว่ายาคุมชนิดฮอร์โมนเดี่ยวสูตร Drospirenone เพิ่มความเสี่ยงของการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำหรือไม่
ดังนั้น แม้ยาคุมชนิดฮอร์โมนเดี่ยวตัวอื่น ๆ จะใช้ในผู้ที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือดอุดตันได้ และถ้าจำเป็นก็สามารถเริ่มรับประทานได้เลยหลังคลอดบุตร แต่สำหรับ “สลินดา” แนะนำให้หลีกเลี่ยงการใช้ในช่วงหลังคลอดไม่ถึง 3 สัปดาห์
และเช่นเดียวกับยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม นั่นคือ ผู้ที่มีโรคประจำตัว มีปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ ต่อการเกิดลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือด หรือมีการใช้ยา/สมุนไพรใด ๆ อยู่ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้นะคะ
“สลินดา” มีราคาประมาณ 290 – 330 บาท
รูปแบบการใช้จะคล้ายกับ “ยาส”, “ซินโฟเนีย” และ “มินิดอซ” นั่นคือ มีทั้งการระบุ “ตัวเลขลำดับการใช้” 1 – 28 ไว้ในแผงด้านหนึ่ง และมีสติกเกอร์ระบุ “ตัวย่อของวันในสัปดาห์” ให้มาติดไว้ในแผงอีกด้านหนึ่ง ซึ่งข้อดีของการใช้ทั้ง 2 วิธีร่วมกัน ก็คือ ใช้งานง่าย และสามารถตรวจสอบประจำวันได้ด้วยนั่นเอง
