“อานาไม” (Anamai) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมแบบ 28 เม็ด
ซึ่ง 21 เม็ดแรกที่มีสีขาว คือ เม็ดยาฮอร์โมน โดยมีตัวยาฮอร์โมนเอสโตรเจน Mestranol อยู่เม็ดละ 0.05 มิลลิกรัม รวมกับฮอร์โมนโปรเจสติน Norethisterone อีกเม็ดละ 1 มิลลิกรัม
ส่วน 7 เม็ดสุดท้ายที่มีสีชมพู คือ เม็ดยาหลอก หรืออาจเรียกว่าเม็ดแป้ง เนื่องจากไม่ได้มีตัวยาสำคัญใด ๆ
ในแผงของ “อานาไม ” จะมีลูกศรแสดงลำดับการใช้ โดยเริ่มจากลูกศรขนาดใหญ่ ที่อยู่ด้านซ้ายบนของแผง จากนั้นก็ให้รับประทานต่อตามการชี้บอกของลูกศรขนาดเล็กไปเรื่อย ๆ จนครบทั้ง 28 เม็ด
หากนำภาพเม็ดยามาใส่ไว้ที่แผงยา จะเห็นว่าสามแถวบนของแผงเป็นเม็ดสีขาว ซึ่งก็คือเม็ดยาฮอร์โมน รวมกันเท่ากับ 21 เม็ด ส่วนเม็ดยาในแถวล่างสุดที่มีสีชมพู เป็นเม็ดยาหลอก มีอยู่ 7 เม็ด
ดังนั้น เมื่อรับประทานเรียงตามลำดับลูกศรไปเรื่อย ๆ จนหมด ก็จะทำให้ผู้ใช้ได้รับฮอร์โมนติดต่อกันในช่วง 21 วันแรก และมีช่วงปลอดฮอร์โมนใน 7 วันสุดท้ายของแผงนั่นเองค่ะ
ถ้ารับประทาน “อานาไม” ย้อนศร หรือใช้เม็ดยาผิดตำแหน่ง แล้วทำให้เม็ดยาหลอกถูกนำมาใช้แทนเม็ดยาฮอร์โมน (ใช้เม็ดสีชมพูแทนเม็ดสีขาว) ก็จะลดประสิทธิภาพในการคุมกำเนิด จึงต้องแก้ไขด้วยการรับประทานเม็ดยาฮอร์โมน (เม็ดสีขาว) ทดแทนที่ขาดไป ให้เร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้
แต่ถ้าใช้เม็ดยาฮอร์โมนสลับตำแหน่งกันเอง (ใช้เม็ดสีขาวแทนเม็ดสีขาว) หรือใช้เม็ดยาหลอกสลับกันเอง (ใช้เม็ดสีชมพูแทนเม็ดสีชมพู) ก็ไม่มีปัญหา เพราะประสิทธิภาพไม่ต่างกัน จึงไม่ต้องแกะเม็ดยาในตำแหน่งที่ถูกต้องมารับประทานซ้ำอีก
- ตัวอย่างที่ 1 : รับประทานเม็ดยาผิดสี
เช่น เมื่อรับประทานเม็ดสีขาวที่เป็นเม็ดแรกของแถวที่สามไปแล้ว วันต่อมาก็ควรจะรับประทานเม็ดสีขาวที่อยู่ในวงกลมเขียว แต่กลับรับประทานผิด โดยไปรับประทานเม็ดสีชมพูที่อยู่ในวงกลมม่วงแทน
เมื่อรับประทานผิด โดยใช้เม็ดยาหลอก (เม็ดสีชมพู) แทนเม็ดยาฮอร์โมน (เม็ดสีขาว) ก็จะทำให้ไม่ได้รับฮอร์โมน ในช่วงเวลาที่ควรได้รับ ซึ่งอาจลดประสิทธิภาพในการคุมกำเนิด
จึงควรแก้ไขด้วยการรับประทานเม็ดที่ถูกต้องทันที หรือเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้
นั่นคือ ถ้ารู้ตัวก่อนที่จะถึงเวลารับประทานยาคุมเม็ดถัดไป ก็ให้แกะเม็ดสีขาวที่อยู่ในวงกลมเขียวมารับประทานทันทีที่นึกได้ แล้วรอรับประทานเม็ดสีขาวที่อยู่ถัดไปเมื่อถึงเวลารับประทานปกติ
หรือถ้าถึงเวลารับประทานยาคุมประจำวันแล้ว ก็ให้รับประทานเม็ดสีขาวในวงกลมเขียว พร้อมกับเม็ดสีขาวในลำดับถัดไป (แต่การรับประทานเม็ดยาฮอร์โมน 2 เม็ดพร้อมกันก็อาจทำให้คลื่นไส้/อาเจียน ปวดหรือเวียนศีรษะมากขึ้นนะคะ)
หลังจากนั้นก็ให้รับประทานเม็ดยาที่เหลืออยู่ในแผงต่อวันละเม็ด ตามลำดับลูกศร
แต่เมื่อถึงวันที่จะต้องรับประทานเม็ดสีชมพูในวงกลมม่วง ซึ่งไม่มีเม็ดยาอยู่ในแผงแล้ว เนื่องจากมีการแกะมาใช้ผิดไปก่อนหน้านี้ ก็ให้เว้นว่างในวันนั้นแทน เพื่อให้มีช่วงปลอดฮอร์โมนครบ 7 วันตามปกติ
จากนั้นก็ต่อแผงใหม่ในวันถัดมา
หรือถ้ากลัวว่าจะสับสน ก็สามารถต่อยาคุมแผงใหม่โดยไม่ต้องเว้นว่างทดแทนเม็ดยาหลอกที่หายไปก็ได้ เพราะแม้จะทำให้รอบนี้มีช่วงปลอดฮอร์โมนสั้นกว่าปกติ แต่ก็ไม่ได้ลดประสิทธิภาพของยาคุมค่ะ
ส่วนผลในการคุมกำเนิด ให้พิจารณาเช่นเดียวกับกรณีที่ลืมรับประทานยา นั่นคือ หากมีผลคุมกำเนิดจากยาคุมแผงนั้นแล้ว ถ้าพลาดการใช้เม็ดยาฮอร์โมนของอานาไมไม่ถึง 72 ชั่วโมง (นับจากเวลาที่ควรจะใช้ยาคุมเม็ดนั้น ไปหาเวลาที่ได้รับประทานจริง) จะถือว่ายังมีผลคุมกำเนิดต่อเนื่อง
ซึ่งตามตัวอย่างที่กล่าวไปข้างต้น มีการรับประทานผิดแค่เม็ดเดียว ซึ่งนับจากเวลาที่ควรจะใช้เม็ดสีขาวในวงกลมเขียว ไปหาเวลาที่ได้รับประทานจริง ก็จะห่างกันไม่เกิน 24 ชั่วโมง จึงถือว่ายังมีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องนะคะ
- ตัวอย่างที่ 2 : รับประทานผิดเม็ด แต่เป็นสีเดียวกัน
เช่น เมื่อรับประทานเม็ดสีขาวที่เป็นเม็ดสุดท้ายของแถวที่สองไปแล้ว เม็ดยาที่ควรใช้เป็นลำดับถัดไป ก็คือ เม็ดยาสีขาวที่อยู่ซ้ายสุดของแถวที่สาม (เมื่อมองจากด้านที่มีลูกศรชี้บอก) แต่กลับรับประทานผิด โดยแกะเม็ดยาสีขาวที่อยู่ขวาสุดของแถวที่สามมาใช้แทน
ในกรณีนี้ ไม่มีปัญหาค่ะ เนื่องจากเม็ดยาทั้งสองมีสีเดียวกัน โดยเป็นเม็ดยาฮอร์โมนเหมือนกัน จึงไม่ต้องแกะเม็ดยาในตำแหน่งที่ถูกต้องมารับประทานซ้ำอีก
หลักสำคัญของการใช้ยาคุม “อานาไม” ก็คือ จะต้องรับประทานเม็ดยาฮอร์โมนติดต่อกันให้ครบ 21 วันก่อน แล้วตามด้วยการรับประทานเม็ดยาหลอกอีก 7 วัน ดังนั้น แม้จะสลับตำแหน่ง แต่ถ้ายังคงได้ใช้เม็ดสีขาวใน 21 วันแรก แล้วตามด้วยเม็ดสีชมพูใน 7 วันสุดท้าย ก็ถือว่าตรงตามหลักการดังกล่าวนั่นเอง
อย่างไรก็ตาม การรับประทานตามลูกศรช่วยลดความเสี่ยงที่จะใช้ผิดได้ ดังนั้น ควรตรวจสอบลำดับการใช้ทุกครั้งก่อนรับประทาน และใช้ให้ถูกต้องตามลำดับนะคะ
เมื่อรับประทานผิด โดยใช้เม็ดสีขาวในวงกลมม่วงแทนเม็ดสีขาวในวงกลมเขียวไปแล้ว ก็ถือว่าได้มีการใช้เม็ดยาฮอร์โมนเรียบร้อยแล้วในวันนั้น จึงไม่ต้องแกะเม็ดสีขาวในวงกลมเขียวมารับประทานซ้ำอีก แต่ให้รอรับประทานเม็ดสีขาวที่เหลืออยู่วันละเม็ดตามเดิม หมดแล้วจึงค่อยใช้เม็ดสีชมพูต่อตามลำดับ
วิธีแรกที่จะแนะนำ คือ ให้รับประทานเม็ดยาในแถวนี้ย้อนศรต่อไปจนหมดแถว (ใช้เรียงจากวงกลมม่วงไปหาวงกลมเขียว ตามการชี้ของลูกศรสีแดง ซึ่งตรงกันข้ามกับการชี้ของลูกศรสีน้ำเงินที่ระบุไว้ในแผง)
เมื่อใช้เม็ดสีขาวในแถวนี้หมดแล้ว จึงค่อยรับประทานเม็ดสีชมพูในแถวสุดท้ายตามลำดับปกติ
หรือวิธีที่สอง คือ ให้รับประทานเม็ดสีขาวที่เหลืออยู่ 6 เม็ดในแถวนี้ เรียงตามลูกศร
หมดแถวนี้แล้วก็รับประทานเม็ดสีชมพูในแถวสุดท้ายเป็นลำดับถัดไป
และวิธีสุดท้ายที่จะแนะนำ เหมาะสำหรับผู้ที่ไล่ลำดับเม็ดยาในแถวเทียบกับวันในสัปดาห์อยู่เสมอ สมมติว่าเริ่มรับประทานยาคุมแผงนี้ในวันจันทร์ เมื่อไล่ลำดับตามลูกศร เม็ดแรกของแต่ละแถวก็จะตรงกับวันจันทร์ด้วยเช่นกัน
หากเผลอรับประทานเม็ดแรกในแถวที่สามแบบย้อนศร หากยังต้องการไล่ลำดับโดยเรียงตามลูกศรเหมือนเดิม ก็ให้เลือกเม็ดยามารับประทานตามการไล่ลำดับปกติ
เมื่อถึงวันอาทิตย์ ซึ่งไม่มีเม็ดสีขาวในวงกลมม่วง เนื่องจากถูกแกะไปใช้แล้วในวันจันทร์ที่ผ่านมา ก็ให้แกะเม็ดสีขาวในวงกลมเขียวไปใช้แทนค่ะ
จะเห็นว่ามีแนวทางแก้ไขได้หลายวิธี ซึ่งคุณผู้อ่านสามารถเลือกใช้ได้ตามความสะดวก
และเช่นเดียวกัน ในกรณีที่ใช้ย้อนศร โดยการสลับเม็ดยาหลอกกับเม็ดยาหลอก (ใช้เม็ดสีชมพูแทนเม็ดสีชมพู) ก็สามารถแก้ไขตามแนวทางข้างต้นได้เช่นกันนะคะ
