ลืมรับประทาน “ยาสมิน” ต่อเนื่องกัน 2 เม็ด
วิธีแก้ไข ก็คือ ให้รับประทาน “เม็ดล่าสุดที่ลืม” ทันทีที่นึกได้ ส่วนอีก 1 เม็ดที่ลืมใช้ ให้ทิ้งไปได้เลย (หรือจะเก็บไว้เป็นเม็ดยาสำรองก็ได้ หากไม่กังวลว่าจะสับสนและใช้ผิด)
แล้วรอรับประทานเม็ดยาลำดับต่อไปตามเวลาปกติ
หากยังไม่ถึงเวลาที่จะต้องรับประทานยาคุมประจำวัน ก็ให้รับประทาน “เม็ดล่าสุดที่ลืม” ในตอนที่นึกได้ (ใช้เพียงแค่เม็ดเดียว ส่วนอีกเม็ดที่ลืมรับประทานเช่นกัน ให้ทิ้งไปได้เลย)
จากนั้นก็รอรับประทาน “เม็ดยาประจำวัน” ตามลำดับการใช้ในเวลาปกติ
ยกตัวอย่างเช่น สมมติว่าเคยรับประทานยาคุมในเวลา 21.00 น. ของทุก ๆ วัน แต่ลืมรับประทานในวันศุกร์และวันเสาร์ ถ้านึกได้ในเวลา 07.00 น. ของวันอาทิตย์ ก็ให้แกะ “เม็ดวันเสาร์” ซึ่งเป็น “เม็ดล่าสุดที่ลืม” มารับประทานทันที
แล้วในเวลา 21.00 น. ก็ให้รับประทาน “เม็ดวันอาทิตย์” ตามปกติ
ส่วน “เม็ดวันศุกร์” ที่ลืมใช้อีก 1 เม็ดนั้น ไม่ต้องรับประทาน โดยจะแกะทิ้งไปเลยก็ได้ หรือจะเก็บไว้เป็นเม็ดยาสำรองเผื่อจำเป็นต้องใช้ (เช่น ในกรณีที่ทำเม็ดยาอื่นตกหล่นหายไป หรืออาเจียนเม็ดยาอื่นออกมาภายใน 2 ชั่วโมงหลังรับประทาน) ก็ได้เช่นกัน
ต่อจากนั้น ในเวลา 21.00 น. ของวันจันทร์และวันถัด ๆ ไป ก็ให้รับประทานต่อวันละเม็ด ตามลำดับ ไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะหมดแผง
และเมื่อหมดแผงแล้วก็เว้นว่าง 7 วันก่อนเริ่มรับประทานยาคุมแผงถัดไปค่ะ
แต่ถ้าไม่สะดวก หรือนึกได้เมื่อถึงเวลาที่จะต้องรับประทานยาคุมประจำวันแล้ว ให้แกะ “เม็ดล่าสุดที่ลืม” และ “เม็ดที่ต้องใช้ประจำวันนั้น” มารับประทานพร้อมกันในเวลารับประทานปกติได้เลย
ส่วนอีกเม็ดที่ลืมรับประทานเช่นกัน ให้ทิ้งไปได้เลย หรือจะเก็บสำรองไว้ใช้หากจำเป็นก็ได้
ซึ่งการรับประทานยาคุม “ยาสมิน” 2 เม็ดพร้อมกันเช่นนี้ อาจทำให้ผู้ใช้รู้สึกคลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ หรือเวียนศีรษะมากขึ้น
ยกตัวอย่างเช่น สมมติว่าเคยรับประทานยาคุมในเวลา 21.00 น. ของทุก ๆ วัน แต่ลืมรับประทานในวันศุกร์และวันเสาร์ ถ้านึกขึ้นได้ในเวลา 21.00 น. ของวันอาทิตย์ ก็ให้แกะ “เม็ดวันเสาร์” ซึ่งเป็น “เม็ดล่าสุดที่ลืม” และ “เม็ดวันอาทิตย์” ซึ่งเป็น “เม็ดที่ต้องใช้ประจำวันนั้น” มารับประทานพร้อมกัน
ส่วน “เม็ดวันศุกร์” ที่ลืมใช้อีก 1 เม็ดนั้น ไม่ต้องนำมารับประทานอีก โดยจะแกะทิ้งไปเลยก็ได้ หรือจะเก็บไว้เป็นเม็ดยาสำรองเผื่อจำเป็นต้องใช้ก็ได้เช่นกัน
ต่อจากนั้น ในเวลา 21.00 น. ของวันจันทร์และวันถัด ๆ ไป ก็ให้รับประทานต่อวันละเม็ด ตามลำดับ ไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะหมดแผง
และเมื่อหมดแผงแล้วก็เว้นว่าง 7 วันก่อนเริ่มรับประทานยาคุมแผงถัดไป
จากตัวอย่างของการลืมรับประทานยาคุม 2 เม็ดและวิธีแก้ไข ตามที่กล่าวไปข้างต้น ในกรณีแรก ถ้านับจากเวลาที่ไม่ได้รับประทานยาคุมตามกำหนด คือ 21.00 น. ของวันศุกร์ ไปหาเวลาที่กลับมารับประทานต่อ คือ 07.00 น. ของวันอาทิตย์ ก็จะห่างกัน 34 ชั่วโมง)
ส่วนในกรณีหลัง นับจากเวลาที่ไม่ได้รับประทานยาคุมตามกำหนด คือ 21.00 น. ของวันศุกร์ ไปหาเวลาที่กลับมารับประทานต่อ คือ 21.00 น. ของวันอาทิตย์ ก็จะห่างกัน 48 ชั่วโมงพอดี
บางแนวทาง เช่น U.S. Selected practice recommendations for contraceptive use, 2016 ที่เผยแพร่โดยศูนย์ป้องกันและควบคุมโรค สหรัฐอเมริกา ชี้ว่า เมื่อลืมรับประทานยาคุมติดต่อกันตั้งแต่ 48 ชั่วโมงขึ้นไป ก็จะไม่มีประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดแล้วนะคะ
อย่างไรก็ตาม อ้างอิงจาก Selected practice recommendations for contraceptive use – 3rd edition; 2016 ที่เผยแพร่โดยองค์การอนามัยโลก ซึ่งมีแนวทางแก้ไขในกรณีที่ลืมรับประทานยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมที่มีปริมาณ Ethinyl estradiol 0.030 – 0.035 มิลลิกรัม แนะนำว่า…
ถ้าเริ่มใช้ยาคุมแผงนี้อย่างถูกต้อง หรือมีผลคุมกำเนิดจากยาคุมแผงนี้แล้ว แม้จะลืมรับประทาน “ยาสมิน” ต่อเนื่องกัน 2 เม็ดดังกล่าว ก็ยังถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่อง จึงสามารถมีเพศสัมพันธ์ได้ตามปกติ โดยไม่จำเป็นจะต้องใช้ถุงยางอนามัยหรือวิธีคุมกำเนิดอื่น ๆ ร่วมด้วย
และเมื่อใช้หมดแผง ก็ให้เว้นว่างอีก 7 วันก่อนที่จะต่อยาคุมแผงใหม่ เพื่อเป็นช่วงปลอดฮอร์โมนให้ประจำเดือนมาตามรอบปกติ
หรือในกรณีที่ลืมรับประทานสองเม็ดสุดท้ายในแผง ก็ให้รับประทาน “เม็ดล่าสุดที่ลืม” ทันทีที่นึกได้ แล้วรับประทานอีก 1 เม็ดที่เหลือตามเวลาปกติ จากนั้น รอต่อแผงใหม่ตามกำหนดเดิม
เช่น ถ้าเริ่มรับประทานเม็ดแรกของแผงนี้ในวันอังคาร สองเม็ดสุดท้ายของแผงก็จะต้องตรงกับอาทิตย์และวันจันทร์ เมื่อรับประทานจนหมดแผงไปแล้วก็จะต้องเว้นว่างต่อในวันอังคาร – พุธ – พฤหัสบดี – ศุกร์ – เสาร์ – อาทิตย์ – จันทร์ และเริ่มแผงถัดไปในวันอังคารเหมือนเดิม
ถ้าลืมรับประทาน “เม็ดวันอาทิตย์” และ “เม็ดวันจันทร์” ที่เป็นสองเม็ดสุดท้ายของแผง หากนึกขึ้นมาได้ในเช้าวันอังคาร ที่เป็นช่วงของการเว้นว่าง ก็ให้รับประทาน “เม็ดวันจันทร์” ซึ่งเป็น “เม็ดล่าสุดที่ลืม” ทันที แล้วรอรับประทาน “เม็ดวันอาทิตย์” ที่เหลืออยู่ 1 เม็ด ในเวลา 21.00 น.
หรือจะรับประทานทั้ง 2 เม็ดพร้อมกันในเวลา 21.00 น. ก็ได้ค่ะ แต่อาจทำให้คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ หรือเวียนศีรษะมากกว่าการแยกรับประทาน
จากนั้น ก็ให้รอต่อแผงใหม่ในวันอังคารถัดมาตามกำหนดเดิม
ในกรณีนี้ ประจำเดือนอาจมาเร็วขึ้นหรือช้าไปกว่าที่คาดไว้เล็กน้อย แต่ก็ควรจะอยู่ในช่วงที่เว้นว่างนั่นเอง
และยังถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้ตามปกติ จึงไม่จำเป็นจะต้องใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยหากต้องการจะมีเพศสัมพันธ์ในช่วงที่รอต่อยาคุมแผงใหม่ตามกำหนด แต่เพื่อสุขลักษณะที่ดี หากมีประจำเดือนมาแล้วควรงดมีเพศสัมพันธ์ไปก่อน และรอจนกว่าประจำเดือนจะหายดีนะคะ
อย่างไรก็ตาม การรับประทานยาคุมไม่ต่อเนื่องหรือไม่ตรงเวลาอาจทำให้ฮอร์โมนแปรปรวน และเกิดปัญหาเลือดออกกะปริบกะปรอยได้ง่าย
นอกจากนี้ ยังอาจลดประสิทธิภาพในการป้องกัน ทำให้เสี่ยงที่จะตั้งครรภ์มากกว่าผู้ที่รับประทานถูกต้องและตรงเวลาสม่ำเสมอ
ดังนั้น หากเป็นไปได้ก็ควรจะรับประทานยาคุมให้ตรงเวลา หรือถ้ามีปัญหาลืมรับประทานอยู่บ่อยครั้ง แนะนำให้ปรึกษาสูตินรีแพทย์เพื่อพิจารณาวิธีคุมกำเนิดอื่น ๆ ที่เหมาะสม
