“แอนนา” (Anna) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมแบบ 28 เม็ด ซึ่ง 21 เม็ดแรกที่มีสีเหลืองคือเม็ดยาฮอร์โมน โดยมีตัวยาฮอร์โมนเอสโตรเจน Ethinyl estradiol อยู่เม็ดละ 0.03 มิลลิกรัม รวมกับฮอร์โมนโปรเจสติน Levonorgestrel อีกเม็ดละ 0.15 มิลลิกรัม
ส่วน 7 เม็ดสุดท้ายที่มีสีขาวคือเม็ดยาหลอก หรืออาจเรียกว่าเม็ดแป้ง เนื่องจากไม่ได้มีตัวยาสำคัญใด ๆ
ในแผงของ “แอนนา ” จะมีลูกศรสีเขียวแสดงลำดับการใช้ โดยมีจุดเริ่มต้นจากลูกศรขนาดใหญ่ ที่อยู่ด้านขวาบนของแผง แล้วต่อด้วยลูกศรขนาดเล็กไปเรื่อย ๆ
การรับประทานเม็ดยาเรียงตามลำดับลูกศรไปจนครบทั้ง 28 เม็ด จึงทำให้ผู้ใช้ได้รับฮอร์โมนติดต่อกันในช่วง 21 วันแรก และมีช่วงปลอดฮอร์โมนใน 7 วันสุดท้ายของแผงนั่นเอง
ถ้ารับประทาน “แอนนา” ย้อนศร หรือใช้เม็ดยาผิดตำแหน่ง แล้วทำให้เม็ดยาหลอกถูกนำมาใช้แทนเม็ดยาฮอร์โมน (ใช้เม็ดสีขาวแทนเม็ดสีเหลือง) ก็จะลดประสิทธิภาพในการคุมกำเนิด
จึงต้องแก้ไขด้วยการรับประทานเม็ดยาฮอร์โมน (เม็ดสีเหลือง) ทดแทนที่ขาดไป ให้เร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้
แต่ถ้าใช้เม็ดยาฮอร์โมนสลับตำแหน่งกันเอง (ใช้เม็ดสีเหลืองแทนเม็ดสีเหลือง) หรือใช้เม็ดยาหลอกสลับกันเอง (ใช้เม็ดสีขาวแทนเม็ดสีขาว) ก็ไม่มีปัญหา เพราะประสิทธิภาพไม่ต่างกัน
จึงไม่ต้องแกะเม็ดยาในตำแหน่งที่ถูกต้องมารับประทานซ้ำอีก
- ตัวอย่างที่ 1 : รับประทานเม็ดยาผิดสี
เช่น เมื่อรับประทานเม็ดสีเหลืองที่เป็นเม็ดแรกของแถวที่สามไปแล้ว วันต่อมาก็ควรจะรับประทานเม็ดสีเหลืองที่อยู่ถัดไปตามลูกศร แต่กลับรับประทานผิด โดยไปรับประทานเม็ดสีขาวที่อยู่ในแถวสุดท้ายแทน
เมื่อรับประทานผิด โดยใช้เม็ดยาหลอก (เม็ดสีขาว) แทนเม็ดยาฮอร์โมน (เม็ดสีเหลือง) ก็จะทำให้ไม่ได้รับฮอร์โมน ในช่วงเวลาที่ควรได้รับ ซึ่งอาจลดประสิทธิภาพในการคุมกำเนิด
จึงควรแก้ไขด้วยการรับประทานเม็ดที่ถูกต้องทันที หรือเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้
นั่นคือ ถ้ารู้ตัวก่อนที่จะถึงเวลารับประทานยาคุมเม็ดถัดไป ก็ให้แกะเม็ดสีเหลืองที่อยู่ในวงกลมน้ำเงินมารับประทานทันทีที่นึกได้ แล้วรอรับประทานเม็ดสีเหลืองที่อยู่ในลำดับถัดไปตามเวลารับประทานปกติ
หรือถ้าถึงเวลารับประทานยาคุมประจำวันแล้ว ก็ให้รับประทานเม็ดสีเหลืองในวงกลมน้ำเงินพร้อมกับเม็ดสีเหลืองในวงกลมม่วง (แต่อาจทำให้คลื่นไส้/อาเจียน ปวดหรือเวียนศีรษะมากขึ้นนะคะ)
หลังจากนั้นก็ให้รับประทานเม็ดยาที่เหลืออยู่ในแผงต่อวันละเม็ด ตามลำดับลูกศร
แต่เมื่อถึงวันที่จะต้องรับประทานเม็ดสีขาวในวงกลมแดง ซึ่งไม่มีเม็ดยาอยู่ในแผงแล้ว เนื่องจากมีการแกะมาใช้ผิดไปก่อนหน้านี้ ก็ให้เว้นว่างในวันนั้นแทน
เนื่องจากไม่ว่าจะเป็นการเว้นว่าง หรือการรับประทานเม็ดยาหลอก ก็ถือเป็นช่วงปลอดฮอร์โมนระหว่างรอต่อแผงใหม่ตามกำหนดเหมือนกัน ซึ่งการเว้นว่างดังกล่าว จะทำให้มีช่วงปลอดฮอร์โมนครบ 7 วันตามปกติ
จากนั้นก็ต่อแผงใหม่ในวันถัดมา
แต่ถ้ากลัวว่าจะสับสนหากต้องเว้นว่างดังกล่าว หลังใช้ยาคุมแผงเดิมหมดแล้วก็สามารถต่อยาคุมแผงใหม่ โดยไม่ต้องเว้นว่าง 1 วันทดแทนเม็ดยาหลอกที่ขาดหายไป 1 เม็ดก็ได้ เพราะการมีช่วงปลอดฮอร์โมนสั้นกว่ากำหนด ไม่ได้ลดประสิทธิภาพของยาคุมค่ะ
ส่วนผลในการคุมกำเนิด ให้พิจารณาเช่นเดียวกับกรณีที่ลืมรับประทานยา นั่นคือ หากมีผลคุมกำเนิดจากยาคุมแผงนั้นแล้ว ถ้าพลาดการใช้เม็ดยาฮอร์โมนของแอนนาไม่ถึง 72 ชั่วโมง (นับจากเวลาที่ควรจะใช้ยาคุมเม็ดนั้น ไปหาเวลาที่ได้รับประทานจริง) จะถือว่ายังมีผลคุมกำเนิดต่อเนื่อง
ซึ่งตามตัวอย่างที่กล่าวไปข้างต้น มีการรับประทานผิดแค่เม็ดเดียว ซึ่งนับจากเวลาที่ควรจะใช้เม็ดสีเหลืองในวงกลมน้ำเงิน ไปหาเวลาที่ได้รับประทานจริง ก็จะห่างกันไม่เกิน 24 ชั่วโมง จึงถือว่ายังมีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องนะคะ
- ตัวอย่างที่ 2 : รับประทานผิดเม็ด แต่เป็นสีเดียวกัน
เช่น เมื่อรับประทานเม็ดสีเหลืองที่เป็นเม็ดสุดท้ายของแถวที่สองไปแล้ว ลำดับการใช้ต่อไปตามการชี้ของลูกศร ก็คือเม็ดสีเหลืองที่อยู่ขวาสุดของแถวที่สาม
ถ้ารับประทานผิด โดยไปรับประทานเม็ดสีเหลืองที่อยู่ซ้ายสุดของแถวที่สามแทน ก็ไม่มีปัญหาค่ะ เนื่องจากเม็ดยาทั้งสองมีสีเดียวกัน โดยเป็นเม็ดยาฮอร์โมนเหมือนกัน จึงไม่ต้องแกะเม็ดยาในตำแหน่งที่ถูกต้องมารับประทานซ้ำอีก
หลักสำคัญของการใช้ยาคุม “แอนนา” ก็คือ จะต้องรับประทานเม็ดยาฮอร์โมนติดต่อกันให้ครบ 21 วันก่อน แล้วตามด้วยการรับประทานเม็ดยาหลอกอีก 7 วัน ดังนั้น แม้จะสลับตำแหน่ง แต่ถ้ายังคงได้ใช้เม็ดสีเหลืองใน 21 วันแรก แล้วตามด้วยเม็ดสีขาวใน 7 วันสุดท้าย ก็ถือว่าตรงตามหลักการดังกล่าวนั่นเอง
อย่างไรก็ตาม การรับประทานตามลูกศรช่วยลดความเสี่ยงที่จะใช้ผิดได้ ดังนั้น ควรตรวจสอบลำดับการใช้ทุกครั้งก่อนรับประทาน และใช้ให้ถูกต้องตามลำดับนะคะ
เมื่อรับประทานผิด โดยใช้เม็ดสีเหลืองในวงกลมแดงแทนเม็ดสีเหลืองในวงกลมน้ำเงินไปแล้ว ก็ถือว่าได้มีการใช้เม็ดยาฮอร์โมนเรียบร้อยแล้วในวันนั้น จึงไม่ต้องแกะเม็ดสีเหลืองในวงกลมน้ำเงินมารับประทานซ้ำอีก
ให้รอรับประทานเม็ดสีเหลืองที่เหลืออยู่วันละเม็ดตามเดิม หมดแล้วจึงค่อยใช้เม็ดสีขาวต่อตามลำดับ
ดังนั้น หลังจากที่รับประทานเม็ดสีเหลืองในวงกลมแดงไปแล้ว ในวันถัดมา ก็ให้รับประทานเม็ดสีเหลืองที่เหลืออยู่ในแถว โดยจะใช้ย้อนศรต่อไปจนหมดแถวนี้เลยก็ได้ (นั่นคือ ใช้เรียงจากวงกลมแดงไปหาวงกลมน้ำเงิน ซึ่งตรงกันข้ามกับการชี้ของลูกศรสีเขียวในแผง)
ใช้เม็ดสีเหลืองหมดแล้วจึงค่อยรับประทานเม็ดสีขาวในแถวสุดท้าย
หรือจะรับประทานเม็ดสีเหลืองที่เหลืออยู่ 6 เม็ด เรียงตามลูกศรสีเขียวก็ได้เช่นกัน เช่น รับประทานเม็ดสีเหลืองในวงกลมน้ำเงินก่อน แล้วต่อด้วยเม็ดสีเหลืองที่เหลืออีก 5 เม็ดตามลำดับ
ใช้เม็ดสีเหลืองไปจนหมดแถวนี้ แล้วจึงค่อยเริ่มรับประทานเม็ดสีขาวในแถวสุดท้ายเป็นลำดับถัดไป
และอีกแนวทางหนึ่ง ซึ่งเหมาะสำหรับผู้ที่ไล่ลำดับเม็ดยาในแถวเทียบกับวันในสัปดาห์อยู่เสมอ สมมติว่าเริ่มรับประทานยาคุมแผงนี้ในวันจันทร์ เมื่อไล่ลำดับตามลูกศร เม็ดแรกของแต่ละแถวก็จะตรงกับวันจันทร์ด้วยเช่นกัน
หากเผลอรับประทานเม็ดแรกในแถวที่สามแบบย้อนศร หากยังต้องการไล่ลำดับโดยเรียงตามลูกศรเหมือนเดิม ก็ให้เลือกเม็ดยามารับประทานตามการไล่ลำดับปกติ
เมื่อถึงวันอาทิตย์ ซึ่งไม่มีเม็ดสีเหลืองในวงกลมแดง เนื่องจากถูกแกะไปใช้แล้วในวันจันทร์ที่ผ่านมา ก็ให้แกะเม็ดสีเหลืองในวงกลมน้ำเงินไปใช้แทนค่ะ
จะเห็นว่ามีแนวทางแก้ไขได้หลายวิธี ซึ่งคุณผู้อ่านสามารถเลือกใช้ได้ตามความสะดวก
และเช่นเดียวกัน ในกรณีที่ใช้ย้อนศร โดยการสลับเม็ดยาหลอกกับเม็ดยาหลอก (ใช้เม็ดสีขาวแทนเม็ดสีขาว) ก็สามารถแก้ไขตามแนวทางข้างต้นได้เช่นกันนะคะ
