หากใช้ยาคุมแบบ 28 เม็ดอยู่ โดยแผงล่าสุดมีการรับประทานไปแล้ว 21 เม็ด เมื่อทำยาคุมแผงนี้หาย ควรจะแก้ไขอย่างไร เพื่อไม่ให้ประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดลดลง
ก่อนอื่น ให้พิจารณาก่อนว่า ยาคุม 28 เม็ดที่ใช้อยู่ เป็นยาคุมในกลุ่มใดดังต่อไปนี้นะคะ
- ยาคุมสูตร 21/7 นั่นคือ ในแต่ละแผงจะมีเม็ดยาฮอร์โมนจำนวน 21 เม็ด รวมกับเม็ดยาหลอกจำนวน 7 เม็ด ซึ่งยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมแบบ 28 เม็ดส่วนใหญ่ที่มีจำหน่ายอยู่ในปัจจุบัน ก็มักจะเป็นยาคุมสูตร 21/7 นี่เองล่ะค่ะ
- ยาคุมสูตร 24/4 นั่นคือ ในแต่ละแผงจะมีเม็ดยาฮอร์โมนจำนวน 24 เม็ด รวมกับเม็ดยาหลอกจำนวน 4 เม็ด โดยยาคุมในกลุ่มนี้จะมีทั้งที่เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม ได้แก่ ยาส (Yaz), ซินโฟเนีย (Synfonia), เฮอร์ซ (Herz), มินิดอซ (Minidoz), ไมนอซ (Minoz) และที่เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนเดี่ยว ได้แก่ สลินดา (Slinda)
- ยาคุมที่ไม่มีเม็ดยาหลอก นั่นคือ ทั้ง 28 เม็ดล้วนเป็นเม็ดยาฮอร์โมนทั้งหมด ได้แก่ เอ็กซ์ลูตอน (Exluton), เดลิต้อน (Dailyton) และ ซีราเซท (Cerazette) ซึ่งเป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนเดี่ยวทั้ง 3 ยี่ห้อ
และเมื่อทราบแล้วว่ายาคุม 28 เม็ดที่ใช้อยู่นั้น เป็นยาคุมในกลุ่มใด ก็สามารถแก้ไขได้ตามนี้ค่ะ
- ทำยาคุมสูตร 21/7 หาย แต่ใช้ไปแล้ว 21 เม็ด แก้ไขยังไงดี
- ทำยาคุมสูตร 24/4 หาย แต่ใช้ไปแล้ว 21 เม็ด แก้ไขยังไงดี
- ทำยาคุมหาย โดยเป็นยาคุม 28 เม็ดที่ไม่มีเม็ดยาหลอก แต่ใช้ไปแล้ว 21 เม็ด แก้ไขยังไงดี
หากยาคุมที่ทำหาย เป็นยาคุมสูตร 21/7 ซึ่งมักจะจัดเรียงเม็ดยาฮอร์โมนไว้ในลำดับที่ 1 – 21 (หรือ 21 เม็ดแรกของแผง) และจัดเม็ดยาหลอกไว้ในลำดับที่ 22 – 28 (หรือ 7 เม็ดสุดท้ายของแผง) เมื่อมีการรับประทานไปแล้ว 21 เม็ด ก็แสดงว่า เม็ดยาที่ยังไม่ได้ใช้ ซึ่งอยู่ในแผงยาที่ทำหาย ก็คือเม็ดยาหลอกนั่นเอง
เม็ดยาหลอกของยาคุมสูตร 21/7 เป็นเพียงเม็ดแป้ง หรือแม้ว่าจะเป็นยาบำรุงเลือดสำหรับบางยี่ห้อ แต่ก็ไม่ได้ให้ผลในการคุมกำเนิดใด ๆ โดยมีไว้ให้รับประทานในช่วงปลอดฮอร์โมน เพื่อที่จะได้ไม่ลืมรอต่อยาคุมแผงใหม่ตามกำหนดนั่นเอง
ดังนั้น หากยาคุมที่ทำหาย มีเฉพาะเม็ดยาหลอกอยู่ในแผง ก็ให้เว้นว่างแทนการรับประทานเม็ดยาหลอกได้เลยนะคะ โดยเว้นว่าง 1 วัน แทนจำนวนเม็ดยาหลอกที่หายไป 1 เม็ด
ซึ่งจากกรณีตัวอย่างที่ทำยาคุมหายไปโดยเหลือเม็ดยาหลอก 7 เม็ดอยู่ในแผง ก็ให้เว้นว่าง 7 วัน จากนั้นจึงต่อแผงใหม่ตามกำหนดเดิม โดยถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องตามปกติค่ะ
อย่างไรก็ตาม สำหรับ ไมโครไกนอน 30 ทว. (Microgynon 30 ED) ที่แม้ว่าจะเป็นยาคุมสูตร 21/7 เช่นกัน แต่การกำหนดให้ใช้เม็ดยาที่อยู่ในแถบสีแดงของแผงก่อนส่วนอื่น ก็อาจทำให้ผู้ใช้บางรายได้เริ่มรับประทานเม็ดยาหลอกก่อนเม็ดยาฮอร์โมน ซึ่งในกรณีดังกล่าว เม็ดยาในแผงที่หายไป ก็จะมีทั้งเม็ดยาหลอกและเม็ดยาฮอร์โมนนะคะ
เม็ดยาหลอกของ ไมโครไกนอน 30 ทว. ซึ่งเป็นเม็ดยาสีขาว จะเริ่มจากวันเสาร์ (ที่อยู่ก่อนถึงแถบสีแดง) ไปจนถึงวันศุกร์ (ที่อยู่ในแถบสีแดง)
ดังนั้น สำหรับผู้ที่เริ่มรับประทาน “เม็ดยาวันจันทร์ในแถบสีแดง” ของ ไมโครไกนอน 30 ทว. แผงนี้เป็นเม็ดแรก หากใช้ไปแล้ว 21 เม็ด วันที่จะต้องรับประทานเม็ดที่ 22 ก็ควรจะตรงกับวันจันทร์ โดยจะต้องรับประทานเม็ดยาฮอร์โมนต่ออีก 5 วันคือ วันจันทร์ – อังคาร – พุธ – พฤหัสบดี – ศุกร์ และต่อด้วยเม็ดยาหลอกอีก 2 วัน ในวันเสาร์และอาทิตย์
เพื่อให้ยังคงมีผลในการคุมกำเนิดต่อเนื่อง ควรหาซื้อแผงใหม่มาใช้แทน โดยรับประทานต่อเฉพาะส่วนที่ทำหายไปก็ได้ (แล้วเก็บส่วนที่เหลือไว้เป็นยาคุมสำรอง เผื่อใช้ในกรณีอื่น) เพื่อให้รอบการใช้ยาคุมยังคงเหมือนเดิม
ส่วนผู้ที่เริ่มรับประทาน “เม็ดยาวันอาทิตย์ในแถบสีแดง” ของ ไมโครไกนอน 30 ทว. แผงนี้เป็นเม็ดแรก หากใช้ไปแล้ว 21 เม็ด วันที่จะต้องรับประทานเม็ดที่ 22 ก็ควรจะตรงกับวันอาทิตย์ ซึ่งเป็นเม็ดสีขาวหรือเม็ดยาหลอกนั่นเอง
จึงสามารถเว้นว่างแทนการรับประทานเม็ดยาหลอกในวันอาทิตย์ – จันทร์ – อังคาร – พุธ – พฤหัสบดี – ศุกร์ แล้วซื้อแผงใหม่มารับประทานในวันเสาร์ โดยเริ่มต้นจากเม็ดยาวันเสาร์ในแถบสีแดง จากนั้นก็ใช้แผงใหม่ต่อไปเรื่อย ๆ โดยยังคงมีผลคุมกำเนิดได้ตามปกติ
ยาคุมสูตร 24/4 จะจัดเรียงเม็ดยาฮอร์โมนไว้ในลำดับที่ 1 – 24 และจัดเม็ดยาหลอกไว้ในลำดับที่ 25 – 28 เมื่อมีการรับประทานไปแล้ว 21 เม็ด ก็แสดงว่า เม็ดยาที่ยังไม่ได้ใช้ ซึ่งอยู่ในแผงยาที่ทำหาย จะมีเม็ดยาฮอร์โมน 3 เม็ด และเม็ดยาหลอกอีก 4 เม็ด
เพื่อให้มีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องอย่างมีประสิทธิภาพ แนะนำให้ซื้อยาคุมแผงใหม่มารับประทานเม็ดยาในลำดับที่ 22 – 28 แทนแผงที่หาย (แล้วเก็บส่วนที่ไม่ได้ใช้ นั่นคือ เม็ดที่ 1 – 21 ของแผงนี้ไว้เป็นยาคุมสำรอง เผื่อใช้ในกรณีอื่น) จากนั้นก็เริ่มยาคุมแผงถัดไปจากลำดับที่ 1 – 28 ตามปกติ
การใช้ยาคุม 28 เม็ดที่ไม่มีเม็ดยาหลอก จะไม่มีช่วงปลอดฮอร์โมนค่ะ อีกทั้งต้องรับประทานให้ตรงเวลาอย่างเคร่งครัดยิ่งกว่ายาคุมรายเดือนสูตรอื่น ๆ
เมื่อทำยาคุมแผงเดิมหาย ก็ให้ซื้อแผงใหม่มาใช้ต่อได้เลยนะคะ โดยแกะเม็ดยามารับประทานให้ตรงกับวันที่ใช้ (ไม่จำเป็นจะต้องเป็นตำแหน่งเดียวกันกับยาคุมที่เหลือในแผงที่หายไปก็ได้) แล้วใช้ต่อวันละเม็ดตามปกติไปจนหมดแผง จากนั้นจึงเริ่มยาคุมแผงถัดไป
หากมีการใช้อย่างต่อเนื่อง ไม่ได้ขาดยาหรือรับประทานช้ากว่ากำหนดไปมาก (ไม่เกิน 3 ชั่วโมงสำหรับการใช้ เอ็กซ์ลูตอน หรือ เดลิต้อน และไม่เกิน 12 ชั่วโมงสำหรับ ซีราเซท) ก็ยังถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องตามปกติค่ะ
