เริ่มเผยแพร่ 9 พฤศจิกายน 2022
ปรับปรุงล่าสุด 27 กันยายน 2023
หากรับประทานยาคุมถูกต้องและครบถ้วน วันที่เริ่มใช้เม็ดแรกของแต่ละแผงก็จะตรงกับวันเดียวกันในสัปดาห์ ในกรณีที่ไม่สะดวกที่จะใช้ตามนี้ สามารถเปลี่ยนวันกินยาคุมได้ไหม ต้องทำอย่างไร และมีข้อควรระวังใดบ้าง
ไม่ว่าจะเป็นยาคุม 21 เม็ดหรือ 28 เม็ด หากรับประทานถูกต้องและต่อแผงใหม่ตามกำหนด วันที่เริ่มเม็ดแรกของแผงใหม่ จะตรงกับวันที่เริ่มใช้แผงเดิมเสมอนะคะ
เช่น ถ้าเริ่มรับประทานเม็ดแรกของแผงเดิมในวันพุธ วันที่ต่อแผงใหม่ก็จะเป็นวันพุธเช่นกัน
ซึ่งยาคุมที่มีช่วงปลอดฮอร์โมน ไม่ว่าจะโดยการเว้นว่างหรือการรับประทานเม็ดยาหลอก ผู้ใช้จะมีเลือดคล้ายประจำเดือน ที่เกิดขึ้นเพราะเยื่อบุโพรงมดลูกหลุดลอกและมีเลือดออก หลังจากที่ขาดฮอร์โมนไปหล่อเลี้ยง
โดยมักจะเกิดขึ้นในอีก 2 – 3 วันถัดมา เมื่อนับจากวันที่รับประทานเม็ดยาฮอร์โมนเม็ดสุดท้ายไปแล้ว หรืออาจคลาดเคลื่อนจากนั้นเล็กน้อย
ผู้ที่ใช้ยาคุม 21 เม็ด จึงมักจะมีประจำเดือนมาประมาณวันที่ 3 – 4 ของช่วงที่เว้นว่าง 7 วัน
เช่นเดียวกันกับผู้ที่ใช้ยาคุม 28 เม็ดสูตร 21/7 (นั่นคือ มีเม็ดยาฮอร์โมน 21 เม็ด และเม็ดยาหลอก 7 เม็ด) ที่มักจะมีประจำเดือนมาในวันที่ใช้เม็ดยาหลอกเม็ดที่ 3 – 4 หรือก็คือเม็ดที่ 24 – 25 ของแผง
ส่วนผู้ที่ใช้ยาคุม 28 เม็ดสูตร 24/4 (นั่นคือ มีเม็ดยาฮอร์โมน 24 เม็ด และเม็ดยาหลอก 4 เม็ด) เนื่องจากเม็ดยาหลอกจะเริ่มจากลำดับที่ 25 ประจำเดือนจึงมาตรงกับเม็ดที่ 27 – 28 ของแผงค่ะ
ผู้ที่ใช้ยาคุมแบบ 21 เม็ด หรือยาคุม 28 เม็ดที่มีทั้งเม็ดยาฮอร์โมนและเม็ดยาหลอกอยู่ในแผง จึงคาดการณ์ได้ง่ายว่าประจำเดือนในแต่ละรอบน่าจะมาตรงกับวันใดในสัปดาห์
ยกตัวอย่างเช่น ถ้าผู้ใช้ยาคุม 21 เม็ด หรือยาคุม 28 เม็ดสูตร 21/7 เริ่มใช้แผงเดิมในวันพุธ ก็จะนับวันพุธเป็นวันที่ 1 ดังนั้น ประจำเดือนซึ่งมักจะมาในวันที่ 24 – 25 นับจากวันแรกที่เริ่มรับประทาน ก็จะตรงกับวันศุกร์หรือเสาร์โดยประมาณ
ในขณะที่ถ้าเริ่มใช้ยาคุม 28 เม็ดสูตร 24/4 แผงเดิมในวันพุธ ประจำเดือนซึ่งมักจะมาในวันที่ 27 – 28 นับจากวันแรกที่เริ่มรับประทาน ก็จะตรงกับวันจันทร์หรืออังคารโดยประมาณนะคะ
และตราบใดก็ตามที่ยังใช้ยาคุมสูตรเดิมอยู่ โดยรับประทานอย่างถูกต้องและต่อเนื่องสม่ำเสมอ ประจำเดือนก็มักจะมาตรงกับวันเดิม ๆ ของสัปดาห์เช่นนี้ค่ะ
หากไม่สะดวกที่จะมีประจำเดือนมาตามนี้ ก็สามารถปรับเปลี่ยนวันที่เริ่มรับประทานเม็ดแรกของแผงใหม่ได้
ซึ่งก็เป็นหลักการเดียวกับการเลื่อนประจำเดือนด้วยยาคุมนั่นเอง แต่ปรับเปลี่ยนวิธีการเล็กน้อยเพื่อให้ประจำเดือนรอบนี้ยังมาตามปกติ
ยกตัวอย่างเช่น หากใช้ยาคุมแบบ 21 เม็ด โดยเริ่มรับประทานเม็ดแรกของแผงตรงกับวันพุธ ซึ่งประจำเดือนมักจะมาตรงกับวันศุกร์หรือเสาร์ในช่วงที่เว้นว่าง 7 วัน
หากต้องการเปลี่ยนให้ประจำเดือนมาตรงกับวันจันทร์หรืออังคาร วันที่เริ่มรับประทานแผงใหม่ก็ควรจะเป็นวันเสาร์
ดังนั้น เมื่อรับประทานเม็ดสุดท้ายของแผงในวันอังคารไปแล้ว แทนที่จะเว้นว่าง 7 วัน คือ พุธ – พฤหัสบดี – ศุกร์ – เสาร์ – อาทิตย์ – จันทร์ – อังคาร และเริ่มแผงใหม่ในวันพุธถัดมา
ก็ให้เว้นว่างแค่ 3 วัน นั่นคือ พุธ – พฤหัสบดี – ศุกร์ แล้วเริ่มแผงใหม่ในวันเสาร์ได้เลย
จากนั้นก็รับประทานยาคุมแผงใหม่ต่อไปจนครบ 21 เม็ด แล้วก็เว้นว่าง 7 วันตามปกติ ก่อนที่จะต่อแผงถัดไป
ซึ่งเมื่อเริ่มใช้แผงนี้ในวันเสาร์ วันสุดท้ายของแผงก็จะตรงกับวันศุกร์ วันที่เว้นว่างจึงกลายเป็น เสาร์ – อาทิตย์ – จันทร์ – อังคาร – พุธ – พฤหัสบดี – ศุกร์ แล้วก็ต่อแผงใหม่ในวันเสาร์อีกเหมือนเดิม
และประจำเดือนก็จะถูกปรับใหม่ ให้มาในวันจันทร์หรืออังคาร ซึ่งตรงกับวันที่ 3 – 4 ของการเว้นว่างนั่นเอง
สำหรับผู้ที่ใช้ยาคุม 28 เม็ดสูตร 21/7 และสูตร 24/4 ก็สามารถนำหลักการเดียวกันนี้ไปใช้ได้นะคะ นั่นคือ เลื่อนวันเริ่มแผงใหม่ให้เร็วขึ้น โดยไม่ต้องรับประทานเม็ดยาหลอกจนหมดเหมือนอย่างที่เคยทำ
การเริ่มแผงใหม่ก่อนกำหนด ไม่ได้ลดประสิทธิภาพในการคุมกำเนิด จึงสามารถมีเพศสัมพันธ์ได้ตามปกติ
แต่ถ้าเริ่มแผงใหม่ก่อนกำหนด โดยไม่มีช่วงปลอดฮอร์โมนเลย เช่น ต่อแผงใหม่ทันทีหลังจากที่รับประทานเม็ดยาฮอร์โมนในแผงเดิมหมดแล้ว หรือมีช่วงปลอดฮอร์โมนสั้นมาก เช่น เว้นว่างหรือกินเม็ดยาหลอกเพียงแค่ 1 – 2 วันแล้วก็ต่อแผงใหม่เลย ก็อาจทำให้ในรอบนั้นไม่มีประจำเดือนมาค่ะ
ซึ่งก็ไม่ต้องกังวล เพราะประจำเดือนจะมาตามปกติในช่วงปลอดฮอร์โมนของแผงใหม่นั่นเอง
แต่การปรับเปลี่ยนวันที่เริ่มแผงใหม่ ไม่ควรปล่อยให้มีช่วงปลอดฮอร์โมนนานกว่าปกตินะคะ เพราะอาจทำให้ผลคุมกำเนิดไม่ต่อเนื่อง และเสี่ยงที่จะล้มเหลวในการป้องกันการตั้งครรภ์
ดังนั้น สำหรับผู้ใช้ยาคุม 28 เม็ดสูตร 24/4 ซึ่งมีช่วงปลอดฮอร์โมนแค่ 4 วัน ถ้าเลื่อนวันเริ่มแผงใหม่ด้วยการลดวันที่ใช้เม็ดยาหลอกเพียงอย่างเดียวไม่ได้ ก็ให้ทิ้งเม็ดยาฮอร์โมนบางส่วนไปด้วยเลยนะคะ
ยกตัวอย่างเช่น หากเคยเริ่มใช้ยาคุม 24/4 ในวันพุธ และมีประจำเดือนมาในวันจันทร์หรืออังคาร ซึ่งตรงกับเม็ดที่ 27 – 28 ของแผง
ถ้าต้องการเปลี่ยนให้ประจำเดือนมาตรงกับวันพุธหรือพฤหัสบดี วันที่เริ่มรับประทานแผงใหม่ก็ควรจะเป็นวันศุกร์
แต่เนื่องจากเม็ดยาหลอกในแผงนั้นจะตรงกับวันเสาร์ – อาทิตย์ – จันทร์ – อังคาร ดังนั้น ถ้ารอให้ใช้เม็ดยาฮอร์โมนในแผงเดิมหมดแล้วค่อยต่อแผงใหม่ในวันถัดมา โดยข้ามการใช้เม็ดยาหลอกทั้ง 4 เม็ดนั้นไปเลย วันที่เริ่มแผงใหม่ก็จะตรงกับวันเสาร์ ไม่ใช่วันศุกร์ตามที่ต้องการ
ในกรณีนี้ ให้เริ่มเม็ดแรกของแผงใหม่ในวันศุกร์สุดท้ายของแผงเดิม โดยทิ้งเม็ดฮอร์โมนประจำวันศุกร์ และเม็ดยาหลอกประจำวันเสาร์ – อาทิตย์ – จันทร์ – อังคาร ในแผงเดิมได้เลยค่ะ
แม้จะรับประทานเม็ดยาฮอร์โมนในแผงเดิมไม่ครบ 24 เม็ด แต่ก็มีการใช้เม็ดยาฮอร์โมนในแผงใหม่ต่อเนื่องกันไป จึงถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่อง
เพียงแต่รอบนี้จะไม่มีประจำเดือนมา เนื่องจากไม่ได้รับประทานเม็ดยาหลอกจึงไม่มีช่วงปลอดฮอร์โมน ซึ่งก็ไม่มีปัญหา เพราะประจำเดือนจะมาในช่วงเม็ดยาหลอกของแผงใหม่ตามปกตินั่นเอง
