รับประทานยาคุมแบบ 28 เม็ด หมดในวันที่ 21 สิงหาคม ประจำเดือนมา 21 – 25 สิงหาคม มีเพศสัมพันธ์ในวันที่ 27 สิงหาคมและ 8 กันยายน โดยที่ยังไม่ได้ใช้ยาคุมต่อ อยากทราบว่าสามารถเริ่มยาคุมแผงใหม่ในวันที่ 9 กันยายนได้ไหม
หลังใช้ยาคุมแบบ 28 เม็ดหมดแผงแล้ว ก็ควรเริ่มแผงใหม่ในวันถัดมา เพื่อให้มีผลคุมกำเนิดที่ต่อเนื่องกัน แต่เมื่อไม่ได้คุมกำเนิดด้วยวิธีเดิมต่อ การมีเพศสัมพันธ์ในวันที่ 27 สิงหาคมและ 8 กันยายน จึงไม่มีผลป้องกันจากยาคุมที่เคยรับประทานแล้วนะคะ
ในกรณีที่มีการใช้ถุงยางอนามัยอย่างถูกต้อง และไม่เกิดข้อผิดพลาดใด ๆ ก็ถือว่ามีความเสี่ยงที่จะตั้งครรภ์ไม่มากนัก หากต้องการเริ่มใช้ยาคุมรายเดือนอีก เพื่อให้มีผลป้องกันในโอกาสถัดไป ก็สามารถทำได้ค่ะ แต่ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วย ไปจนกว่าจะมีผลป้องกันจากยาคุมแผงนั้นแล้ว ซึ่งอาจเป็น 2 วัน, 7 วัน หรือ 9 วัน ขึ้นกับชนิดของยาคุมที่ใช้ (อ่านเพิ่มเติมได้จากบทความเรื่อง “ต้องกินยาคุม 28 เม็ดกี่วัน จึงจะมีเพศสัมพันธ์ได้”)
แต่ถ้าผู้ถามมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน หรือป้องกันด้วยวิธีที่มีประสิทธิภาพต่ำ ก็มีโอกาสตั้งครรภ์ได้มาก การเริ่มรับประทานยาคุมรายเดือนในตอนนี้ ไม่ได้ช่วยลดความเสี่ยงดังกล่าว ในขณะที่ยาคุมฉุกเฉิน อาจช่วยลดความเสี่ยงที่จะตั้งครรภ์ จากการมีเพศสัมพันธ์ในวันที่ 8 กันยายนได้ หากใช้ทันที หรือเร็วที่สุดที่จะทำได้ภายใน 72 ชั่วโมง หรืออย่างช้าไม่เกิน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์
ส่วนการมีเพศสัมพันธ์ในวันที่ 27 สิงหาคม ต่อให้มีความเสี่ยง แต่ก็เกินเวลาที่ยาคุมฉุกเฉินจะช่วยได้แล้วนะคะ อย่างไรก็ตาม ไม่ถือเป็นข้อห้ามในการรับประทานยาคุมฉุกเฉิน หากจำเป็นต้องใช้เพื่อลดความเสี่ยงจากการมีเพศสัมพันธ์ครั้งล่าสุดค่ะ และไม่จำเป็นจะต้องตรวจการตั้งครรภ์ก่อน หากเวลายังผ่านมาไม่นานพอที่จะให้ผลตรวจที่แม่นยำ
ยาคุมฉุกเฉินที่มีใช้ในประเทศไทย และอีกหลาย ๆ ประเทศทั่วโลก เป็นยาคุมฉุกเฉินชนิดตัวยาลีโวนอร์เจสเทรล (Levonorgestrel Emergency Contraceptive Pill; LNG – ECP) ซึ่งหากจำเป็น ก็สามารถใช้ร่วมกับฮอร์โมนคุมกำเนิดอื่น ๆ ได้ โดยไม่ต้องกังวลว่าประสิทธิภาพจะลดลง
ดังนั้น ในกรณีที่จำเป็นต้องใช้ยาคุมฉุกเฉิน หลังรับประทานไปแล้ว หากต้องการเริ่มใช้ยาคุมรายเดือน ก็สามารถทำได้โดยไม่ต้องรอให้ประจำเดือนมาก่อน แต่ต้องใช้ต่อเนื่องกันไประยะหนึ่งถึงจะเริ่มคุมกำเนิดได้ จึงควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ ในระหว่างที่ยังไม่มีผลป้องกันจากยาคุมรายเดือน (ซึ่งอาจเป็น 2 วัน, 7 วัน หรือ 9 วัน ขึ้นกับชนิดของยาคุมที่ใช้)
และเพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีการตั้งครรภ์ จากการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน หรือป้องกันด้วยวิธีที่มีประสิทธิภาพต่ำ แนะนำให้ตรวจการตั้งครรภ์ในอีก 3 – 4 สัปดาห์ถัดมาด้วยนะคะ
เอกสารอ้างอิง
- Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use, 3rd edition. World Health Organization, 2016.
- U.S. Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use. Centers for Disease Control and Prevention, 2016.
- FSRH CEU Guidance: Recommended Actions after Incorrect Use of Combined Hormonal Contraception. Faculty of Sexual & Reproductive Healthcare, March 2020. (Amended July 2021)
- Family planning: A Global Handbook for Providers, 2022 edition.
