มีเพศสัมพันธ์หลั่งใน และกินยาคุมฉุกเฉินเรียบร้อยแล้ว สามารถฝังยาคุมกำเนิดในวันเดียวกันเลยได้ไหม
ยาคุมฉุกเฉินที่มีจำหน่ายในประเทศไทย ไม่ว่าจะเป็น 2 เม็ด ได้แก่ โพสตินอร์, มาดอนน่า, แมรี่พิงค์, แอปคาร์นอร์แพก, เลดี้นอร์, แจนนี่, เอ-โพสน็อกซ์, หรือแบบ 1 เม็ด ได้แก่ เมเปิ้ลฟอร์ท, แทนซีวัน, มาดอนน่าวัน เป็นยาคุมฉุกเฉินชนิดตัวยา ลีโวนอร์เจสเทรล (Levonorgestrel) ค่ะ
ซึ่งใช้ร่วมกับฮอร์โมนคุมกำเนิดชนิดอื่น ๆ ได้ โดยไม่ต้องกังวลว่าประสิทธิภาพในการป้องกันจะลดลง
ดังนั้น หลังรับประทานยาคุมฉุกเฉินชนิดตัวยาลีโวนอร์เจสเทรลไปแล้ว หากต้องการ ก็สามารถฝังยาคุมกำเนิดในวันเดียวกันได้เลยนะคะ1-4
แต่ถ้าไม่ได้เริ่มใช้ยาฝังคุมกำเนิดภายใน 5 วันแรก1,2 หรือภายใน 7 วันแรก3,4 ของการมีประจำเดือน ก็ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ ไปอีก 7 วันหลังจากฝังยา
อย่างไรก็ตาม การคุมกำเนิดฉุกเฉิน ด้วยการรับประทานตัวยาชนิดลีโวนอร์เจสเทรล ไม่ได้มีประสิทธิภาพสูงนัก และแม้จะฝังยาคุมกำเนิดในวันเดียวกัน ก็ไม่ได้ทำให้ประสิทธิภาพในการป้องกันเพิ่มขึ้น
อีกทั้ง ผลข้างเคียงเด่นของยาฝังคุมกำเนิดก็คือ การมีเลือดออกกะปริบกะปรอย, ประจำเดือนมาไม่ปกติ หรือไม่มีประจำเดือน ทำให้แยกได้ยากว่า ในกรณีที่ขาดประจำเดือน จะเป็นผลข้างเคียงจากยา หรือมาจากการตั้งครรภ์
จึงควรตรวจการตั้งครรภ์ในอีก 2 – 4 สัปดาห์ถัดมา2 หรือห่างจากวันที่มีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ได้ป้องกันครั้งล่าสุด อย่างน้อย 21 วัน1 เพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีตั้งครรภ์ที่เกิดจากความล้มเหลวในการป้องกันของยาคุมฉุกเฉินค่ะ
เอกสารอ้างอิง
- FSRH guideline: Progestogen – only Implant, February 2021 (Amended July 2023).
- U.S. Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use. Centers for Disease Control and Prevention, 2016.
- Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use, 3rd edition. World Health Organization, 2016.
- Family planning: A Global Handbook for Providers, 2022 edition.
