ยาคุมประเภทฮอร์โมนต่ำมาก (Ultra low dose pills) หมายถึง ยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมซึ่งมี เอทธินิล เอสตราไดออล (Ethinyl estradiol) ไม่เกินเม็ดละ 0.020 มิลลิกรัม
ผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน เช่น คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, บวมน้ำ และฝ้า จึงพบได้น้อยจากการใช้ยาคุมประเภทนี้
ยาคุมฮอร์โมนต่ำมาก ที่มีจำหน่ายอยู่ในประเทศไทยในปัจจุบัน จัดแบ่งตามสูตรยาออกเป็น 5 กลุ่ม ได้แก่
-
ยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.015 มิลลิกรัม + Gestodene 0.060 มิลลิกรัม
มีจำหน่ายอยู่ 2 ยี่ห้อ ได้แก่ “มินิดอซ” และ “ไมนอซ” ซึ่งเป็นยาคุมแบบ 28 เม็ดทั้งคู่
จุดเด่นแรกของยาคุมในกลุ่มนี้ก็คือ เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมที่มีปริมาณฮอร์โมนต่ำที่สุด จึงลดผลข้างเคียงจากเอสโตรเจนและโปรเจสติน ได้แก่ คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, เวียนศีรษะ, บวมน้ำ, ฝ้า, สิว, หน้ามัน หรือขนดก
จุดเด่นอีกประการก็คือ เป็นยาคุมรูปแบบ 24/4 (นั่นคือ มีเม็ดยาฮอร์โมน 24 เม็ด และเม็ดยาหลอก 4 เม็ด) ซึ่งช่วยลดกลุ่มอาการก่อนมีประจำเดือน (Premenstrual syndrome; PMS) เช่น อารมณ์แปรปรวน, หงุดหงิด, ซึมเศร้า, เครียด, ปวดศีรษะ, ปวดประจำเดือน หรือเจ็บคัดตึงเต้านม
![]() |
ยี่ห้อ : มินิดอซ (Minidoz) รูปแบบ : ยาคุม 28 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยานำเข้าจากต่างประเทศ ราคา : 170 – 200 บาท |
![]() |
ยี่ห้อ : ไมนอซ (Minoz) รูปแบบ : ยาคุม 28 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 110 – 140 บาท |
-
ยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.020 มิลลิกรัม + Gestodene 0.075 มิลลิกรัม
อาจเรียกง่าย ๆ ว่า “ยาคุมสูตรเมลลิแอน” ซึ่งแม้ยาคุมต้นแบบอย่าง “เมลลิแอน” (Meliane: 21 เม็ด) และ “เมลลิแอน อีดี” (Meliane ED: 28 เม็ด) จะหยุดจำหน่ายไประยะหนึ่งแล้ว แต่ก็มียาคุมสูตรเดียวกันยี่ห้ออื่น ๆ ให้ใช้แทนได้ ทั้งรูปแบบ 21 เม็ดและ 28 เม็ด
สำหรับยาคุมแบบ 21 เม็ด ได้แก่ “ไซโคลเม็กซ์-20”, “แอนนี่ ลินน์” และ “คลาเรนซ์”
ส่วนยาคุมแบบ 28 เม็ด ได้แก่ “ออนเจล 20”, “แอนนี่ ลินน์ 28” และ “คลาเรนซ์ 28”
ยาคุมในกลุ่มนี้มีปริมาณฮอร์โมนมากกว่ากลุ่มแรก แต่ผลข้างเคียง เช่น คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, เวียนศีรษะ, บวมน้ำ, ฝ้า, สิว, หน้ามัน หรือขนดก ก็ยังพบได้น้อย ซึ่งเป็นจุดเด่นของยาคุมประเภทฮอร์โมนต่ำมากนั่นเอง
![]() |
ยี่ห้อ : ไซโคลเม็กซ์-20 (Ciclomex-20) รูปแบบ : ยาคุม 21 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยานำเข้าจากต่างประเทศ ราคา : 90 – 120 บาท |
![]() |
ยี่ห้อ : แอนนี่ ลินน์ (Annylyn) รูปแบบ : ยาคุม 21 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 110 – 130 บาท |
![]() |
ยี่ห้อ : คลาเรนซ์ (Clarenz) รูปแบบ : ยาคุม 21 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 130 – 150 บาท |
![]() |
ยี่ห้อ : ออนเจล 20 (Onjel 20) รูปแบบ : ยาคุม 28 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 90 – 120 บาท |
![]() |
ยี่ห้อ : แอนนี่ ลินน์ 28 (Annylyn 28) รูปแบบ : ยาคุม 28 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 110 – 130 บาท |
![]() |
ยี่ห้อ : คลาเรนซ์ 28 (Clarenz 28) รูปแบบ : ยาคุม 28 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 130 – 150 บาท |
-
ยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.020 มิลลิกรัม + Levonorgestrel 0.100 มิลลิกรัม
ยี่ห้อที่มีจำหน่ายอยู่ก็คือ “โลล่า” ซึ่งเป็นยาคุมแบบ 21 เม็ด
จุดเด่นที่มีร่วมกันกับยาคุมฮอร์โมนต่ำในกลุ่มอื่น ๆ ก็คือ ผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน เช่น คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, บวมน้ำ และฝ้า ที่พบได้น้อย
แต่เนื่องจาก เลโวนอร์เจสเทรล (Levonorgestrel) เป็นโปรเจสตินที่ยังมีฤทธิ์แอนโดรเจนสูง จึงอาจพบปัญหาสิว, หน้ามัน หรือขนดก ได้มากกว่า
อย่างไรก็ตาม ยาคุมในกลุ่มนี้ก็มีความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดต่ำ โดยพบการเกิดลิ่มเลือดอุดตันเพียง 5 – 7 ราย ต่อผู้ใช้ 10,000 คนต่อปี ในขณะที่ยาคุมฮอร์โมนต่ำกลุ่มอื่น ๆ อาจพบการเกิดลิ่มเลือดอุดตันได้ 9 – 12 ราย ต่อผู้ใช้ 10,000 คนต่อปี
![]() |
ยี่ห้อ : โลล่า (Lola) รูปแบบ : ยาคุม 21 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยานำเข้าจากต่างประเทศ ราคา : 90 – 120 บาท |
-
ยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.020 มิลลิกรัม + Desogestrel 0.150 มิลลิกรัม
อาจเรียกง่าย ๆ ว่า “ยาคุมสูตรเมอซิลอน” เนื่องจากเป็นต้นแบบของยาคุมในกลุ่มนี้
และเช่นเดียวกับยาคุมฮอร์โมนต่ำกลุ่มอื่น ๆ ก็คือ ปัญหาเรื่อง คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, บวมน้ำ และฝ้า ซึ่งเป็นผลข้างเคียงจากเอสโตรเจน จะพบได้น้อย
นอกจากนี้ การที่ดีโซเจสตริล (Desogestrel) เป็นโปรเจสตินที่มีฤทธิ์แอนโดรเจนต่ำ ปัญหาเรื่องสิว, หน้ามัน หรือขนดก จึงน่าจะพบได้น้อยกว่ายาคุมใน 3 กลุ่มแรก
ยาคุมในกลุ่มนี้ มีทั้งรูปแบบ 21 เม็ดและ 28 เม็ดให้เลือกใช้
สำหรับยาคุมแบบ 21 เม็ด ได้แก่ “เมอซิลอน”, “โนวีเนท”, “มินนี่” และ “เลสซิลอน 21”
สำหรับยาคุมแบบ 28 เม็ด ได้แก่ “เมอซิลอน 28”, “มินนี่ 28” และ “เลสซิลอน 28”
![]() |
ยี่ห้อ : เมอซิลอน (Mercilon) รูปแบบ : ยาคุม 21 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยานำเข้าจากต่างประเทศ ราคา : 160 – 180 บาท |
![]() |
ยี่ห้อ : โนวีเนท (Novynette) รูปแบบ : ยาคุม 21 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยานำเข้าจากต่างประเทศ ราคา : 100 – 130 บาท |
![]() |
ยี่ห้อ : มินนี่ (Minny) รูปแบบ : ยาคุม 21 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 110 – 130 บาท |
![]() |
ยี่ห้อ : เลสซิลอน 21 (Lescilon 21) รูปแบบ : ยาคุม 21 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 110 – 140 บาท |
![]() |
ยี่ห้อ : เมอซิลอน 28 (Mercilon 28) รูปแบบ : ยาคุม 28 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยานำเข้าจากต่างประเทศ ราคา : 160 – 180 บาท |
![]() |
ยี่ห้อ : มินนี่ 28 (Minny 28) รูปแบบ : ยาคุม 28 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 110 – 130 บาท |
![]() |
ยี่ห้อ : เลสซิลอน 28 (Lescilon 28) รูปแบบ : ยาคุม 28 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 110 – 140 บาท |
-
ยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.020 มิลลิกรัม + Drospirenone 3 มิลลิกรัม
ได้แก่ “ยาส”, “ซินโฟเนีย” และ “เฮอร์ซ” ซึ่งทั้งหมดเป็นยาคุมแบบ 28 เม็ด
จุดเด่นแรกของยาคุมในกลุ่มนี้ก็คือ อาการคลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, บวมน้ำ หรือการเกิดฝ้า ซึ่งเป็นผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน จะพบได้น้อย
จุดเด่นต่อมาก็คือ ดรอสไพรีโนน (Drospirenone) เป็นโปรเจสตินที่นอกจากจะมีผลต้านฤทธิ์แอนโดรเจน ซึ่งช่วยลดปัญหาสิว, หน้ามัน หรือขนดกที่เกิดจากฮอร์โมนแล้ว ก็ยังมีผลขับปัสสาวะอย่างอ่อน จึงลดน้ำหนักที่เพิ่มจากการบวมน้ำด้วย
จุดเด่นอีกประการก็คือ เป็นยาคุมรูปแบบ 24/4 ที่สามารถลดกลุ่มอาการก่อนมีประจำเดือน เช่น อารมณ์แปรปรวน, หงุดหงิด, ซึมเศร้า, เครียด, ปวดศีรษะ, ปวดประจำเดือน หรือเจ็บคัดตึงเต้านมได้
![]() |
ยี่ห้อ : ยาส (Yaz) รูปแบบ : ยาคุม 28 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยานำเข้าจากต่างประเทศ ราคา : 420 – 460 บาท |
![]() |
ยี่ห้อ : ซินโฟเนีย (Synfonia) รูปแบบ : ยาคุม 28 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยานำเข้าจากต่างประเทศ ราคา : 350 – 390 บาท |
![]() |
ยี่ห้อ : เฮอร์ซ (Herz) รูปแบบ : ยาคุม 28 เม็ด การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 290 – 330 บาท |
ราคาที่ระบุไว้ในบทความ เป็นเพียงราคาโดยประมาณนะคะ ราคาที่จำหน่ายจริงในร้านยาแต่ละแห่ง อาจแตกต่างไปจากนี้ได้ ซึ่งผู้อ่านสามารถสอบถามเพิ่มเติมจากเภสัชกรประจำร้านยาใกล้บ้านได้ค่ะ
จะเห็นได้ว่า แม้จะแบ่งตามสูตรยาเป็น 5 กลุ่ม แต่จุดเด่นที่มีร่วมกันก็คือ พบผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจนได้น้อย
อย่างไรก็ตาม การรับประทานยาหรือสมุนไพรบางชนิด รวมถึงการมีน้ำหนักเกินเกณฑ์มาตรฐาน มีความเสี่ยงที่ล้มเหลวในการคุมกำเนิดด้วยยาคุมประเภทนี้ จึงควรปรึกษาสูตินรีแพทย์ เพื่อพิจารณายาคุมหรือวิธีคุมกำเนิดอื่นที่เหมาะสม
นอกจากนี้ การใช้ยาคุมประเภทฮอร์โมนต่ำมาก ก็อาจมีเลือดออกกะปริบกะปรอยได้ง่าย โดยเฉพาะถ้ารับประทานไม่ตรงเวลา
ผู้ใช้จึงควรรับประทานให้ตรงเวลาสม่ำเสมอ ทั้งเพื่อลดปัญหาดังกล่าว และเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุดในการป้องกันการตั้งครรภ์