เพื่อให้ง่ายต่อการจดจำ สามารถเริ่มยาคุมแผงใหม่ตรงกับวันที่เดิมในแต่ละเดือนได้ไหม และจะป้องกันการตั้งครรภ์ได้หรือเปล่า
ยกตัวอย่างเช่น ผู้ใช้ยาคุม “ดิออร์รา 28” ซึ่งเรียกเม็ดยาหลอกในแผงว่า “เม็ดเลือด” เพราะเข้าใจผิดว่าเป็นเม็ดยาที่ทำหน้าที่ในการขับเลือดประจำเดือน
เมื่อมีประจำเดือนมาแล้ว ก็ไม่รับประทานเม็ดยาหลอกที่เหลืออีก โดยจะรอเริ่มรับประทานเม็ดแรกของแผงใหม่ ทุก ๆ วันที่ 7 ของเดือน เหมือนที่เคยทำมาตลอด
การต่อยาคุมแผงใหม่ตามที่กล่าวมานี้ เป็นวิธีที่ไม่ถูกต้อง และเสี่ยงที่จะล้มเหลวในการป้องกันการตั้งครรภ์ค่ะ
เพราะแม้ว่าการต่อยาคุมแผงใหม่ตรงกับวันที่เดิมในแต่ละเดือน จะช่วยให้จำได้ง่าย แต่ก็ทำให้มีช่วงปลอดฮอร์โมนยาวนานเกินไป จนอาจยับยั้งไข่ที่กำลังจะตกมาในรอบใหม่ได้ไม่ทันนะคะ
นั่นคือ หากเริ่มรับประทานแผงล่าสุดในวันที่ 7 มกราคม ในกรณีที่รับประทานถูกต้องและครบถ้วน ผู้ใช้จะได้รับเม็ดยาฮอร์โมน (เม็ดยาหมายเลข 1 – 21 ของแผง) ตั้งแต่วันที่ 7 มกราคม – 27 มกราคม และได้รับเม็ดยาหลอก (เม็ดยาหมายเลข 22 – 28 ของแผง) ตั้งแต่วันที่ 28 มกราคม – 3 กุมภาพันธ์
วันที่ควรต่อยาคุมแผงใหม่จึงตรงกับวันที่ 4 กุมภาพันธ์ นั่นเองค่ะ
ถ้าเริ่มใช้เม็ดแรกของแผงใหม่ ตามเวลารับประทานยาคุมประจำวัน ของวันที่ 7 กุมภาพันธ์ ก็เท่ากับว่ามีการต่อยาคุมแผงใหม่ช้าไป 3 วันแล้วนะคะ ทำให้ไม่มีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องแล้ว
จึงควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยป้องกันร่วมด้วย ไปจนกว่าจะได้รับประทานยาคุมแผงใหม่ติดต่อกันครบ 7 วันก่อน
และหากมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกันไปแล้ว ในช่วงที่ยังไม่มีผลคุมกำเนิดจาก “ดิออร์รา 28” แผงใหม่ ก็จะต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉินทันที หรือเร็วที่สุดที่ทำได้ ภายใน 72 ชั่วโมง หรืออย่างช้าไม่เกิน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์
การใช้ยาคุมรายเดือน ไม่ว่าจะเป็นรูปแบบ 21 เม็ด หรือ 28 เม็ด รอบการใช้โดยปกติจะเป็น 1 แผงต่อ 28 วันค่ะ
โดยผู้ที่ใช้ยาคุม 21 เม็ด เมื่อรับประทานแผงเดิมหมดแล้วก็จะเว้นว่าง 7 วันก่อนต่อแผงใหม่ เมื่อนับวันที่รับประทานยาคุม 21 วัน รวมกับวันที่เว้นว่าง ก็จะเห็นว่าเท่ากับ 28 วันนั่นเอง
ส่วนผู้ที่ใช้ “ดิออร์รา 28” รวมถึงยาคุม 28 เม็ดยี่ห้ออื่น ๆ ก็ควรรับประทานต่อเนื่องกันจนครบ 28 วัน และเมื่อรับประทานแผงเดิมหมดแล้วจึงค่อยต่อแผงใหม่ในวันถัดมา
แต่สำหรับจำนวนวันในแต่ละเดือนตามปฏิทิน มีเพียงเดือนกุมภาพันธ์ที่มี 28 วัน (หรือ 29 วันในบางปี) นอกนั้นก็จะเป็น 30 หรือ 31 วัน
จำนวนยาคุมรายเดือนที่ใช้ จึงไม่ใช่ 1 แผงต่อเดือน หรือ 12 แผงต่อปี แต่จะเท่ากับ 13 แผงต่อปีโดยประมาณ (โดยนำจำนวนวันใน 1 ปี นั่นคือ 365 หรือ 366 วันเป็นตัวตั้ง แล้วหารด้วย 28 วัน ซึ่งเป็นรอบการใช้ยาคุม 1 แผง)
การเริ่มยาคุมแผงใหม่ตรงกับวันที่เดิมในแต่ละเดือน เช่น เริ่มรับประทาน “ดิออร์รา 28” แผงใหม่ทุกวันที่ 7 ของเดือน ตามกรณีตัวอย่าง จึงไม่ใช่วิธีที่เหมาะสมนะคะ
ซึ่งเคล็ดลับง่าย ๆ ที่ใช้คาดการณ์วันที่ต้องต่อยาคุมแผงใหม่ ไม่ใช่การจดจำว่าจะตรงกับ “วันที่เท่าไหร่ของเดือน” แต่เป็นการจดจำว่าจะตรงกับ “วันใดในสัปดาห์” แทนค่ะ
เช่น ถ้าวันที่เริ่มรับประทานเม็ดแรกของแผงล่าสุดตรงกับ “วันเสาร์” ที่ 7 มกราคม วันที่เริ่มรับประทานเม็ดแรกของแผงใหม่ใน 28 วันถัดมา ก็จะตรงกับ “วันเสาร์” ที่ 4 กุมภาพันธ์ นั่นเอง
และที่คิดว่าเม็ดยาหลอกทำหน้าที่ขับเลือดประจำเดือน นั่นก็เป็นความเข้าใจที่ผิดนะคะ เพราะเม็ดยาหลอกของ “ดิออร์รา 28” รวมถึงยาคุม 28 เม็ดอีกหลาย ๆ ยี่ห้อ จะเป็นเพียงเม็ดแป้งที่ไม่มีตัวยาสำคัญใด ๆ ค่ะ
และแม้จะมียาคุมบางยี่ห้อที่เม็ดยาหลอกเป็นตัวยาบำรุงเลือด Ferrous fumarate ชดเชยธาตุเหล็กที่สูญเสียไปกับประจำเดือน แต่ไม่ได้มีผลในการขับเลือดนะคะ
เมื่อไม่มีเม็ดยาฮอร์โมนให้รับประทานต่อ เยื่อบุโพรงมดลูกซึ่งขาดฮอร์โมนไปหล่อเลี้ยง ก็จะเกิดการหลุดลอก และมีการฉีกขาดของหลอดเลือดฝอยบริเวณเยื่อบุโพรงมดลูก ประจำเดือนจึงมาตรงกับช่วงที่เป็นเม็ดยาหลอกในแผงนั่นเอง
ดังนั้น หลังจากที่ใช้เม็ดยาฮอร์โมนในแผงหมดแล้ว ระหว่างที่รอต่อยาคุมแผงใหม่ ไม่ว่าจะรับประทานเม็ดยาหลอกในแผง หรือจะเว้นว่างแทนการรับประทานเม็ดยาหลอก ก็ถือเป็นช่วงปลอดฮอร์โมนที่ควรจะมีประจำเดือนมาค่ะ
