ในขณะที่ยาคุมแบบ 21 เม็ด ที่เมื่อรับประทานหมดแผงเดิมแล้ว จะต้องเว้นว่าง 7 วันเพื่อเป็นช่วงปลอดฮอร์โมนก่อนต่อยาคุมแผงใหม่ ผู้ใช้อาจลืม แล้วต่อยาคุมแผงใหม่ช้าเกินกำหนด ทำให้ลดประสิทธิภาพในการคุมกำเนิด
ยาคุมแบบ 28 เม็ด สูตร 21/7 ที่มี “เม็ดยาฮอร์โมน” 21 เม็ดเท่าเดิม แต่เพิ่ม “เม็ดยาหลอก” มาอีก 7 เม็ด เพื่อให้ผู้ใช้รับประทาน “เม็ดยาหลอก” ในช่วงปลอดฮอร์โมน (แทนการเว้นว่าง 7 วันของการใช้ยาคุมแบบ 21 เม็ด) ซึ่งการรับประทานยาคุมต่อเนื่องกันทุกวันเช่นนี้ ช่วยลดความเสี่ยงที่จะลืมต่อยาคุมแผงใหม่ค่ะ
 |
 |
แต่เนื่องจากยาคุมสูตร 21/7 มีทั้ง “เม็ดยาฮอร์โมน” และ “เม็ดยาหลอก” อยู่ในแผง จึงต้องระวังว่าจะแกะเม็ดยามาใช้สลับกัน เพราะหากนำ “เม็ดยาหลอก” มาใช้แทน “เม็ดยาฮอร์โมน” ก็จะทำให้ไม่ได้รับฮอร์โมนในช่วงที่ควรได้รับ และอาจเสี่ยงที่จะล้มเหลวในการป้องกันการตั้งครรภ์นะคะ
ผู้ผลิตจึงต้องกำหนดรูปแบบการใช้ เพื่อเพิ่มความมั่นใจว่า หากรับประทานถูกต้องและต่อเนื่องตามคำแนะนำ ในทุก ๆ รอบ 28 วัน ผู้ใช้จะได้รับฮอร์โมนติดต่อกันเป็นเวลา 21 วัน สลับกับช่วงปลอดฮอร์โมนอีก 7 วันค่ะ
ซึ่งยาคุมสูตร 21/7 มักจะจัดเรียง “เม็ดยาฮอร์โมน” ไว้ใน 21 ลำดับแรก และตามด้วย “เม็ดยาหลอก” เป็น 7 ลำดับสุดท้าย แล้วกำหนดให้ผู้ใช้รับประทานตามลำดับตัวเลข 1 – 28 หรือตามการชี้บอกของลูกศร
 |
|
ยกเว้น “ไมโครไกนอน 30 ทว.” (Microgynon 30 ED) ที่ระบุตัวย่อของวันในสัปดาห์เอาไว้ในแผง และให้ผู้ใช้เริ่มรับประทานเม็ดยาที่อยู่ในแถบสีแดงก่อน เพื่อกำหนดให้ประจำเดือนมาไม่ตรงกับวันหยุดเสาร์-อาทิตย์
แม้ว่าผู้ใช้ “ไมโครไกนอน 30 ทว.” บางรายอาจได้เริ่มต้นใช้ “เม็ดยาหลอก” ก่อน “เม็ดยาฮอร์โมน” แต่เมื่อมีการใช้ต่อเนื่องกันไปเรื่อย ๆ ก็จะได้รับฮอร์โมนติดต่อกัน 21 วัน และสลับด้วยช่วงปลอดฮอร์โมนอีก 7 วันเช่นเดียวกันกับยาคุมสูตร 21/7 ยี่ห้ออื่น ๆ นั่นเอง
การระบุตัวย่อของวันในสัปดาห์ไว้ในแผง นอกจาก “ไมโครไกนอน 30 ทว.” ที่เป็นยาคุมสูตร 21/7 แล้ว ก็ยังพบได้ในยาคุมชนิดฮอร์โมนเดี่ยว ยี่ห้อที่ไม่มี “เม็ดยาหลอก” อยู่ในแผง ได้แก่ “เอ็กซ์ลูตอน” (Exluton), “เดลิต้อน” (Dailyton) และ “ซีราเซท” (Cerazette) ด้วยนะคะ
เมื่อพิจารณายาคุมบางยี่ห้อ ที่มียาคุมสูตรเดียวกันให้เลือกใช้ทั้งรูปแบบ 21 เม็ดและ 28 เม็ด ก็จะเห็นว่าในแผงของยาคุมแบบ 21 เม็ด จะระบุตัวย่อของวันในสัปดาห์เอาไว้ โดยให้เลือกเม็ดยามารับประทานตามวัน หมดแผงแล้วเว้นว่าง 7 วันก่อนต่อแผงใหม่ ซึ่งข้อดีก็คือ สามารถตรวจสอบประจำวันได้ง่าย แต่ข้อเสียก็คือ อาจลืมต่อแผงใหม่ตามกำหนด
ในขณะที่ในแผงของยาคุมแบบ 28 เม็ด จะระบุตัวเลข 1 – 28 เอาไว้ โดยให้รับประทานเรียงตามลำดับ หมดแผงแล้วต่อแผงใหม่ในวันถัดมา ซึ่งข้อดีข้อเสียก็จะตรงกันข้ามกับแบบแรก เนื่องจากยาคุมแบบนี้ช่วยให้ต่อแผงใหม่ได้ตรงตามกำหนด แต่ก็ยากในการตรวจสอบประจำวัน
|
|
ยกเว้น “เมลลิแอน อีดี” ที่มีแถบสติกเกอร์ช่วยจำ ซึ่งระบุตัวย่อของวันในสัปดาห์เอาไว้ มาให้ใช้ร่วมกับการรับประทานเรียงตามลูกศรและตัวเลขลำดับที่อยู่ในแผง จึงแก้ปัญหาการตรวจสอบประจำวันได้ยาก ที่มักพบในการใช้ยาคุมสูตร 21/7 และยังคงข้อดีของยาคุมแบบ 28 เม็ด ที่ช่วยให้ผู้ใช้ไม่ลืมต่อยาคุมแผงใหม่ตามกำหนด
แต่ “เมลลิแอน อีดี” ก็ไม่มีจำหน่ายมาสักพักใหญ่ ๆ แล้ว และยี่ห้ออื่นที่ใช้แทนได้ ก็ระบุเป็นตัวเลข 1 – 28 ไว้ในแผง จึงตรวจสอบประจำวันได้ยากกว่า
ยาคุมที่ใช้แถบสติกเกอร์ช่วยจำร่วมกับลูกศรและตัวเลขลำดับในแผง นอกจาก “เมลลิแอน อีดี” ที่เป็นยาคุมสูตร 21/7 แล้ว ก็ยังพบได้ในยาคุมสูตร 24/4 ส่วนใหญ่ และยาคุมแบบ 21 เม็ดบางยี่ห้อค่ะ
นอกจากการระบุเป็นตัวย่อของวันในสัปดาห์ไว้ในแผง หรือการติดแถบสติกเกอร์ช่วยจำเพิ่มเติม ยังมีรูปแบบการใช้อื่น ๆ อีก ที่ช่วยให้ผู้ใช้ยาคุมสูตร 21/7 สามารถตรวจสอบประจำวันได้ง่าย
ยกตัวอย่างจากรูปแบบและวิธีการใช้ของ “Alesse 28” ซึ่งยังไม่มีจำหน่ายในประเทศไทย โดยภาพตัวอย่างเป็นยาคุมที่จำหน่ายอยู่ในประเทศแคนาดานะคะ
(ขอบคุณภาพจาก https://medicalbrandnames.com)
ซึ่งขอปรับให้เป็นภาษาไทย เพื่อให้เข้าใจได้ง่าย โดยเปรียบเทียบระหว่างรูปแบบ 21 เม็ด (Alesse 21) และ รูปแบบ 28 เม็ด (Alesse 28) จะได้ดังนี้
|
|
จากภาพ จะเห็นได้ว่า ทั้งคู่มี “เม็ดยาฮอร์โมน” 21 เม็ดเท่ากัน โดยระบุตัวย่อของวันในสัปดาห์ในไว้ในแผง และจัดเรียงเม็ดยาในลักษณะเดียวกัน
นั่นคือ ให้ผู้ใช้แกะเม็ดยาที่ระบุตัวย่อตรงกับวันที่รับประทาน และใช้ต่อเนื่องวันละเม็ดไปเรื่อย ๆ จนครบ 21 เม็ด จากนั้น ผู้ใช้ “Alesse 21” ก็จะเว้นว่าง 7 วันเพื่อเป็นช่วงปลอดฮอร์โมน แล้วจึงค่อยต่อยาคุมแผงใหม่
ส่วนผู้ใช้ “Alesse 28” ก็จะรับประทาน “เม็ดยาหลอก” ในลำดับที่ 22 – 28 ต่อไปวันละเม็ด ซึ่งถือเป็นช่วงปลอดฮอร์โมน 7 วันเช่นกันค่ะ
รูปแบบการใช้ของ “Alesse 28” ที่ระบุตัวย่อของวันในสัปดาห์ในช่วงที่ใช้ “เม็ดยาฮอร์โมน” ทั้ง 21 เม็ด ช่วยให้ตรวจสอบประจำวันได้ง่ายกว่ายาคุมสูตร 21/7 ส่วนใหญ่ที่มักจะระบุเป็นตัวเลขลำดับนะคะ
|
|
แต่เนื่องจากผู้ใช้ “Alesse 28” แต่ละราย อาจเริ่มรับประทานยาคุมในวันที่ต่างกัน จึงไม่อาจระบุแน่ชัดได้ว่า วันที่จะต้องรับประทาน “เม็ดยาหลอก” เม็ดแรก ซึ่งอยู่ในลำดับที่ 22 ของแผง จะตรงกับวันใดในสัปดาห์
ผู้ผลิตจึงระบุลำดับการใช้ “เม็ดยาหลอก” ทั้ง 7 เม็ดในแผง เป็นตัวเลข 22 – 28 เช่นเดียวกับยาคุมสูตร 21/7 ส่วนใหญ่นั่นเองค่ะ
ถ้านำมาเทียบกับรูปแบบการใช้ของ “เมลลิแอน อีดี” ซึ่งสามารถตรวจสอบประจำวันได้ทั้ง 28 เม็ด โดยเทียบกับแถบสติกเกอร์ที่ติดเพิ่มไปในแผง ก็ดูเหมือนว่า “Alesse 28” จะยังมีจุดอ่อน ที่ตรวจสอบวันที่ใช้ “เม็ดยาหลอก” ได้ยากกว่า
ซึ่งหากไม่ได้เทียบกับวันในสัปดาห์ ผู้ใช้อาจลืมรับประทาน “เม็ดยาหลอก” เม็ดใดเม็ดหนึ่งโดยไม่รู้ตัว และเมื่อใช้เม็ดยาในลำดับต่อไปตามปกติ ก็จะทำให้มีช่วงปลอดฮอร์โมนที่นานกว่า 7 วัน ซึ่งอาจทำให้ประสิทธิภาพในการป้องกันลดลง หรือไม่มีผลคุมกำเนิดต่อเนื่อง
|
|
อย่างไรก็ตาม ในกรณีที่ผู้ใช้ต้องการเปลี่ยนรูปแบบยาคุมระหว่าง 21 เม็ดและ 28 เม็ด การเปลี่ยนระหว่าง “Alesse 21” และ “Alesse 28” ซึ่งจัดวางตำแหน่งเม็ดยา และระบุตัวย่อของวันในสัปดาห์ไว้เหมือนกัน น่าจะช่วยให้เข้าใจได้ง่ายกว่ายี่ห้ออื่น ๆ ที่มีรูปแบบการใช้แตกต่างกันนะคะ
แต่แม้ว่าในบ้านเราจะไม่มียาคุมที่มีรูปแบบการใช้เหมือนกับ “Alesse 28” ก็ไม่ต้องกังวลค่ะ สามารถใช้เคล็ดลับง่าย ๆ เพื่อเทียบเม็ดยาในแผงกับวันในสัปดาห์ได้เช่นกัน สำหรับผู้ที่สนใจ สามารถอ่านเพิ่มเติมโดยเลือกยี่ห้อยาคุมที่ต้องการ ในหัวข้อ “เคล็ด (ไม่) ลับ สำหรับผู้ใช้ยาคุม” นะคะ
