ผู้ที่รับประทานยาคุมรายเดือนแบบ 28 เม็ด หากมีเพศสัมพันธ์ในช่วงของเม็ดยาหลอก หรือที่บางคนเรียกว่าเม็ดแป้ง เสี่ยงที่จะตั้งครรภ์หรือไม่ และจำเป็นต้องใช้ยาคุมฉุกเฉินหรือเปล่า
ยาคุมแบบ 28 เม็ดหลาย ๆ ยี่ห้อ มีทั้งเม็ดยาฮอร์โมนและเม็ดยาหลอกอยู่ในแผง โดยวันที่รับประทานเม็ดยาหลอกจะถือเป็นช่วงปลอดฮอร์โมน เพื่อให้ผู้ใช้ได้รู้สึกว่ามีประจำเดือนมาตามรอบปกติ
ยาคุมเหล่านี้จะใช้การยับยั้งไข่ตกมาเป็นกลไกหลักในการป้องกันการตั้งครรภ์ ซึ่งหากใช้ถูกต้องและตรงเวลาสม่ำเสมอ ก็จะมีประสิทธิภาพในการยับยั้งการตกไข่ได้มากกว่า 99%
เมื่อไม่มีไข่ตก แม้จะมีเพศสัมพันธ์แบบหลั่งในก็ไม่มีปัญหา เนื่องจากอสุจิไม่สามารถผสมกับไข่ได้ จึงไม่เกิดการตั้งครรภ์นั่นเอง
และแม้ว่าจะอยู่ในช่วงปลอดฮอร์โมน ซึ่งอาจนาน 7 วัน หรือ 4 วัน ขึ้นกับว่ายาคุมที่ใช้มีเม็ดยาหลอกอยู่กี่เม็ด แต่ถ้ารับประทานเม็ดยาฮอร์โมนในแผงนั้นอย่างถูกต้อง โดยเฉพาะในช่วงสัปดาห์สุดท้ายก่อนถึงเม็ดยาหลอก ก็ถือว่าระหว่างที่รอให้ประจำเดือนมา (ซึ่งมักใช้เวลาประมาณ 2 – 3 วัน นับจากวันที่รับประทานเม็ดยาฮอร์โมนเม็ดสุดท้ายไปแล้ว) มีความเสี่ยงน้อยมากที่จะมีไข่ตก
แต่ฮอร์โมนที่ได้รับจากการรับประทานยาคุมรายเดือน ไม่ได้ตกค้างอยู่ในร่างกายนานเลยค่ะ หากไม่มีการต่อยาคุมแผงใหม่ ก็อาจมีไข่ตกในรอบเดือนถัดมาได้เลย
ดังนั้น เมื่อประจำเดือนมาแล้ว หากไม่ต้องการต่อยาคุมแผงใหม่ แต่ยังไม่พร้อมที่จะมีบุตร การมีเพศสัมพันธ์ในครั้งต่อ ๆ ไป ก็ควรใช้ถุงยางอนามัย หรือวิธีคุมกำเนิดมาตรฐานอื่น ๆ มาช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ด้วยนะคะ
ส่วนผู้ที่ต่อยาคุมแผงใหม่ตามกำหนด อีกทั้งรับประทานอย่างถูกต้องและต่อเนื่อง โดยเฉพาะในช่วงสัปดาห์แรกที่เป็นเม็ดยาฮอร์โมน จะถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องทุกวัน เพราะแม้ว่าฮอร์โมนจากยาคุมแผงเดิมจะหมดไปแล้ว ฮอร์โมนที่ได้รับจากยาคุมแผงใหม่ ก็จะไปยับยั้งการตกไข่ในรอบเดือนนั้นต่อ
ดังนั้น ผู้ใช้ยาคุมแบบ 28 เม็ด ที่รับประทานยาคุมแผงล่าสุดอย่างถูกต้อง โดยเฉพาะในช่วงสัปดาห์สุดท้ายก่อนถึงเม็ดยาหลอก และเตรียมที่จะต่อยาคุมแผงใหม่ตามกำหนด ก็สามารถมีเพศสัมพันธ์หลั่งในได้ตามปกติ แม้จะอยู่ในช่วงของเม็ดยาหลอก
โดยไม่จำเป็นจะต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉิน เพราะถือว่ามีผลป้องกันจากยาคุมรายเดือนทุกวัน จึงมีความเสี่ยงน้อยมากที่จะตั้งครรภ์ค่ะ
และเพื่อให้มั่นใจว่า ยาคุมจะสามารถยับยั้งการตกไข่ในรอบเดือนนั้นได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากจะต่อแผงใหม่ตามกำหนดแล้ว ก็ควรรับประทานให้ถูกต้อง โดยเฉพาะในช่วงสัปดาห์แรกของแผงใหม่ ที่เป็นเม็ดยาฮอร์โมน
อย่างไรก็ตาม หากมีประจำเดือนมาแล้ว ก็ควรงดมีเพศสัมพันธ์ไปก่อน เพราะอาจเสี่ยงต่อการติดเชื้อเพิ่มขึ้น จึงควรรอให้ประจำเดือนหายดีก่อนนะคะ
เอกสารอ้างอิง
- Selected Practice Recommendationsfor Contraceptive Use, 3rd edition. World Health Organization, 2016.
- S. Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use. Centers for Disease Control and Prevention, 2016.
- FSRH CEU Guidance: Recommended Actions after Incorrect Use of Combined Hormonal Contraception. Faculty of Sexual & Reproductive Healthcare, 2020.
- FSRH Guideline: Progestogen-only Pills, August 2022 (Amended October 2022).
