เริ่มเผยแพร่
ปรับปรุงล่าสุด
“วันเดย์” (Oneday) เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมแบบ 28 เม็ด ซึ่ง “เม็ดยาฮอร์โมน” จะเป็นเม็ดสีขาว มีฮอร์โมนเอสโตรเจน Mestranol เม็ดละ 0.05 มิลลิกรัม รวมกับฮอร์โมนโปรเจสติน Norethindrone อีกเม็ดละ 1 มิลลิกรัม เท่ากันทั้ง 21 เม็ด
ส่วน “เม็ดยาหลอก” จะเป็นเม็ดสีน้ำตาล มีตัวยาบำรุงเลือด Ferrous fumarate อยู่เม็ดละ 75 มิลลิกรัม เท่ากันทั้ง 7 เม็ด
Mestranol จะต้องผ่านการเปลี่ยนแปลงที่ตับให้เป็น Ethinyl estradiol ก่อนจึงจะออกฤทธิ์ได้ โดยทั่วไปถือว่า Mestranol 0.050 มิลลิกรัม จะเทียบเท่ากับ Ethinyl estradiol 0.035 มิลลิกรัมค่ะ
จึงจัดให้ “วันเดย์” เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม ประเภทฮอร์โมนต่ำ เพราะในการใช้ “เม็ดยาฮอร์โมน” 1 เม็ด จะได้ Ethinyl estradiol น้อยกว่า 0.050 มิลลิกรัม
ผลข้างเคียงจากเอสโตรเจน ไม่ว่าจะเป็นอาการคลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, บวมน้ำ หรือการเกิดฝ้า จะพบจาก “วันเดย์” ได้น้อยกว่ายาคุมประเภทฮอร์โมนสูง (High dose pills) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผลข้างเคียงต่อระบบทางเดินอาหาร ได้แก่ คลื่นไส้/อาเจียน ที่พบจากการใช้ Mestranol ได้น้อยกว่ายาคุมสูตร Ethinyl estradiol
ส่วน Norethindrone หรือที่คุ้นชินกันในอีกชื่อหนึ่งว่า Norethisterone เป็นโปรเจสตินรุ่นที่ 1 มีฤทธิ์แอนโดรเจนสูง จึงอาจพบผลข้างเคียงเรื่องสิวฮอร์โมน, หน้ามัน หรือขนดกได้
และการใช้ Ferrous fumarate อาจทำให้คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดท้อง, ท้องผูก, ท้องเสีย หรือถ่ายเป็นสีดำ แต่เนื่องจากในเม็ดยาหลอกมีขนาดยาต่ำมาก จึงน่าจะพบผลข้างเคียงดังกล่าวได้น้อยและไม่รุนแรง
อย่างไรก็ตาม การใช้ยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม อาจเพิ่มความเสี่ยงที่จะเกิดลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำ, เนื้องอกหรือมะเร็งบางชนิดที่สัมพันธ์กับฮอร์โมนเพศ หรือการเสียชีวิตด้วยโรคหลอดเลือดสมอง/โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด โดยเฉพาะหากมีการใช้อย่างไม่เหมาะสม
ดังนั้น ผู้ที่มีโรคประจำตัว, ผู้ที่สูบบุหรี่ โดยเฉพาะถ้ามีอายุตั้งแต่ 35 ปีขึ้นไป, หรือผู้ที่ต้องการใช้เพื่อวัตถุประสงค์อื่นที่นอกเหนือจากการคุมกำเนิด ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้นะคะ
อีกทั้ง ผู้ป่วยที่มีภาวะพร่องเอนไซม์จีซิกพีดี (G-6-PD deficiency) ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาคุม “วันเดย์” เนื่องจากมี Mestranol จึงอาจทำให้เม็ดเลือดแดงแตกได้ง่าย
เช่นเดียวกับผู้ป่วยโรคโลหิตจางธาลัสซีเมีย ที่ไม่ควรใช้ยาคุม “วันเดย์” เพราะอาจเสี่ยงต่อภาวะเหล็กเกินหากได้รับ Ferrous ปริมาณมาก หรือเป็นประจำ
“วันเดย์” เป็นยาคุมแผงเปลือย นั่นคือ ไม่ได้มีกล่องหรือซองสำหรับบรรจุแยกแต่ละแผง ผลิตโดยบริษัท เอเชี่ยน ยูเนี่ยน แล็บบอราตอรี่ จำกัด (Asian Union Laboratories co.ltd) มีราคาประมาณ 20 – 30 บาทค่ะ
เอกสารอ้างอิง
- FSRH Guideline: Combined Hormonal Contraception. Faculty of Sexual & Reproductive Healthcare, January 2019. (Amended July 2023)
- U.S. Medical Eligibility Criteria for Contraceptive Use. Centers for Disease Control and Prevention, 2016.
- Medical Eligibility Criteria for Contraceptive Use, 5th edition. World Health Organization, 2015.
