“ยาส” (Yaz) เป็นยาคุม 28 เม็ดที่มีรูปแบบเป็น Extended-cycle 24/4 regimen นั่นคือ ในแต่ละแผงจะมี “เม็ดยาฮอร์โมน” (เม็ดสีชมพู) จำนวน 24 เม็ด และ “เม็ดยาหลอก” (เม็ดสีขาว) จำนวน 4 เม็ด
“เม็ดยาฮอร์โมน” ของ “ยาส” จะมีฮอร์โมนเอสโตรเจน Ethinyl estradiol 0.02 มิลลิกรัม และฮอร์โมนโปรเจสติน Drospirenone 3 มิลลิกรัม เท่ากันทั้ง 24 เม็ด
ส่วน “เม็ดยาหลอก” 4 เม็ดนั้น เป็นเพียงเม็ดแป้ง ไม่มีตัวยาฮอร์โมนใด ๆ
“ยาส” เป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม ประเภทฮอร์โมนต่ำมาก (Ultra low dose pills) เนื่องจากมีปริมาณ Ethinyl estradiol ไม่เกิน 0.020 มิลลิกรัม นี่ถือเป็นจุดเด่นแรกของ “ยาส” ซึ่งมีข้อดีก็คือ อาการคลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, บวมน้ำ หรือการเกิดฝ้า ซึ่งเป็นผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน ก็จะพบได้น้อยมากนั่นเอง
แต่ข้อเสียก็คือ อาจทำให้มีปัญหาเลือดออกกะปริบกะปรอยได้ โดยเฉพาะถ้ารับประทานไม่ตรงเวลาสม่ำเสมอนะคะ
จุดเด่นต่อมาของ “ยาส” ก็คือฮอร์โมนโปรเจสตินที่มีชื่อว่า Drospirenone ซึ่งนอกจากจะมีผลต้านฤทธิ์แอนโดรเจน ช่วยลดปัญหาสิว, หน้ามัน หรือขนดกจากฮอร์โมนแล้ว ยังมีผลขับปัสสาวะอย่างอ่อน ช่วยลดปัญหาน้ำหนักเพิ่มจากการบวมน้ำได้
และการที่มี “เม็ดยาหลอก” หรือ “ช่วงปลอดฮอร์โมน” สั้น ทำให้ “ยาส” ต่างจากยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมแบบ 28 เม็ดส่วนใหญ่ที่จะมี “เม็ดยาฮอร์โมน” 21 เม็ด กับ “เม็ดยาหลอก” 7 เม็ด ซึ่งนี่ก็ถือเป็นจุดเด่นอีกประการของ “ยาส” ค่ะ
โดยพบว่ามีประโยชน์สำหรับผู้ที่มีปัญหาประจำเดือนมามากผิดปกติหรือเกิดกลุ่มอาการก่อนมีประจำเดือน (Premenstrual syndrome; PMS) เช่น อารมณ์แปรปรวน, หงุดหงิด, ซึมเศร้า, เครียด, ปวดศีรษะ, ปวดประจำเดือน หรือเจ็บคัดตึงเต้านม เพราะการที่มีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจนต่ำมากและมีช่วงปลอดฮอร์โมนสั้น จะช่วยให้ระดับฮอร์โมนในช่วงที่ได้รับฮอร์โมนและช่วงที่ปลอดฮอร์โมนไม่แปรปรวนมาก
นอกจากจุดเด่นในด้านคุณสมบัติของยา “ยาส” ยังมีจุดเด่นในด้านของบรรจุภัณฑ์และการใช้งาน โดยมีสติกเกอร์ “แถบช่วยจำสำหรับวันเริ่มรับประทานยา” แถมมาในกล่อง จึงสามารถตรวจสอบการใช้ประจำวันได้ง่าย
อย่างไรก็ตาม จุดเด่นที่กล่าวมาข้างต้น รวมถึงการเป็นยาต้นแบบที่นำเข้าจากต่างประเทศ ทำให้ “ยาส” มีราคาสูงมาก โดยมีราคาประมาณแผงละ 420 – 460 บาท ซึ่งอาจแพงเกินความจำเป็นสำหรับผู้ที่ไม่ต้องการคุณสมบัติครบตามที่กล่าวไปแล้วนะคะ
และแม้จะมีผลต้านการบวมน้ำ แต่ “ยาส” ก็ไม่ใช่ยาลดน้ำหนัก อีกทั้ง ผู้ที่มีโรคประจำตัว, ผู้ที่สูบบุหรี่ โดยเฉพาะถ้ามีอายุตั้งแต่ 35 ปีขึ้นไป, ผู้ที่ต้องการใช้เพื่อวัตถุประสงค์อื่น ๆ นอกเหนือจากการคุมกำเนิด หรือผู้ที่รับประทานยาหรือสมุนไพรใด ๆ อยู่ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ เพราะแม้จะมีปริมาณฮอร์โมนเอสโตรเจนต่ำมาก แต่หากมีการใช้อย่างไม่เหมาะสมก็อาจเพิ่มความเสี่ยงที่จะเกิดลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำ, เนื้องอกหรือมะเร็งบางชนิดที่สัมพันธ์กับฮอร์โมนเพศ หรือการเสียชีวิตด้วยโรคหลอดเลือดสมอง/โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดได้
นอกจากนี้ ผู้ที่มีน้ำหนักเกินเกณฑ์มาตรฐาน หรือมีค่าดัชนีมวลกาย (Body mass index; BMI) ตั้งแต่ 25 กิโลกรัมต่อตารางเมตรขึ้นไป รวมถึงผู้ที่รับประทานยาคุมไม่ตรงเวลา/ลืมรับประทานยาคุมบ่อย ๆ ควรหลีกเลี่ยงการใช้ “ยาส” และยาคุมประเภทฮอร์โมนต่ำมากยี่ห้ออื่น ๆ เนื่องจากยาอาจไม่มีประสิทธิภาพในการยับยั้งการตกไข่เท่าที่ควร จึงเสี่ยงที่จะล้มเหลวในการป้องกันการตั้งครรภ์ค่ะ
…(((ปรับปรุงข้อมูลล่าสุด 22 มิถุนายน 2565)))…
อ่านเพิ่มเติม วิธีรับประทานยาคุมยาส
