ใช้ยาคุมแบบ 21 เม็ด ถ้าอาเจียนหลังรับประทานเม็ดฮอร์โมน เม็ดที่สองจากสุดท้าย ควรแกะเม็ดฮอร์โมนที่เหลืออีกเม็ดมารับประทานทดแทนหรือไม่ แล้วจะต่อแผงใหม่อย่างไร ยังต้องเว้นว่างอีกหรือเปล่า
การอาเจียนหลังรับประทานยาคุม ในบางกรณีอาจส่งผลต่อการดูดซึม แต่ในบางกรณีก็ไม่ จึงควรพิจารณาว่าใช้ยาคุมชนิดใดอยู่, เป็นการอาเจียนเม็ดฮอร์โมนหรือเม็ดหลอก และเกิดขึ้นห่างจากเวลาที่รับประทานยาคุมเม็ดนั้นไปนานเท่าไหร่ด้วยนะคะ
สำหรับยาคุมแบบ 21 เม็ด ซึ่งเป็นยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม ที่ทุก ๆ เม็ดในแผงมีตัวยาสำคัญเหมือนกัน หากอาเจียนภายใน 2 ชั่วโมง1, 2 หรือภายใน 3 ชั่วโมง3 หลังรับประทาน การดูดซึมยาจะยังไม่เสร็จสมบูรณ์ และถือว่าไม่ได้รับฮอร์โมนในวันนั้น จึงควรรับประทานซ้ำอีก 1 เม็ดทันทีที่ทำได้ เพื่อทดแทนยาคุมที่อาเจียนออกมาค่ะ
ดังนั้น ผู้ถามซึ่งใช้ยาคุมแบบ 21 เม็ด หากอาเจียนภายใน 2 ชั่วโมงหลังรับประทานเม็ดยาลำดับที่ 20 ก็ให้แกะเม็ดสุดท้ายของแผงมารับประทานซ้ำทันที หรือถ้ายังคลื่นไส้มากอยู่ อาจรอจนกว่าอาการจะดีขึ้นก่อนก็ได้ เพื่อลดความเสี่ยงที่จะอาเจียนยาคุมซ้ำอีก
ในวันถัดมา เมื่อไม่มีเม็ดยาเหลือให้รับประทานแล้ว ก็ให้ถือเป็นวันแรกของการเว้นว่างได้เลยนะคะ แล้วเว้นว่างต่อจนครบ 7 วัน จากนั้นก็ต่อแผงใหม่ในวันที่ 8 ของการเว้นว่าง
ซึ่งจะได้ต่อแผงใหม่เร็วกว่าที่เคยคาดไว้ 1 วัน เช่น กรณีที่ใช้ตามปกติ ควรต้องต่อแผงใหม่ตรงกับวันจันทร์ แต่เมื่อเกิดปัญหาและแก้ไขตามที่กล่าวไปข้างต้น ทำให้จำนวนวันที่ใช้ยาคุมแผงล่าสุดลดลง 1 วัน ดังนั้น วันที่ต่อแผงใหม่ก็จะเลื่อนขึ้นมาเป็นวันอาทิตย์แทนค่ะ
หรือถ้าผู้ถามรับประทานไปนานกว่า 3 ชั่วโมงจึงค่อยอาเจียน จะถือว่ายาคุมถูกดูดซึมเรียบร้อยแล้วนะคะ จึงไม่จำเป็นจะต้องแกะเม็ดอื่นมารับประทานซ้ำอีก แต่ให้ใช้ต่อตามปกติ นั่นคือ รอรับประทานเม็ดสุดท้ายในวันถัดมา จากนั้นก็เว้นว่าง 7 วันก่อนต่อยาคุมแผงใหม่
ส่วนในกรณีอาเจียนหลังรับประทานยาคุมไปนานกว่า 2 ชั่วโมงแล้ว แต่ยังไม่เกิน 3 ชั่วโมง หากยึดตามแนวทางขององค์การอนามัยโลก (World Health Organization; WHO) หรือคู่มือการวางแผนครอบครัว ซึ่งใช้เป็นมาตรฐานในการปฏิบัติงานทางสาธารณสุข ก็ไม่จำเป็นจะต้องแกะเม็ดอื่นมารับประทานซ้ำอีกค่ะ
อย่างไรก็ตาม หากผู้ให้คำปรึกษา ยึดตามแนวทางของคณะอนามัยเจริญพันธุ์และสุขภาวะทางเพศ สหราชอาณาจักร (Faculty of Sexual & Reproductive Healthcare; FSRH) อาจให้คำแนะนำที่เข้มงวดมากกว่านะคะ นั่นคือ เมื่ออาเจียนภายใน 3 ชั่วโมงหลังรับประทาน ก็จะต้องแกะเม็ดอื่นมาใช้ซ้ำอีก 1 เม็ดทันทีที่ทำได้ และถ้าไม่เหลือเม็ดยาให้รับประทานในวันสุดท้าย ก็ให้เริ่มนับเป็นวันเว้นว่างได้เลย เมื่อเว้นว่างครบ 7 วันแล้วจึงค่อยต่อแผงยาคุมแผงใหม่ค่ะ
เอกสารอ้างอิง
- Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use, 3rd edition. Geneva: World Health Organization; 2016.
- Family planning: A Global Handbook for Providers, 2022 edition.
- FSRH Guideline: Combined Hormonal Contraception, January 2019 (Amended July 2023).
