ยาระบาย “มิลค์ ออฟ แมกนีเซีย” นอกจากจะใช้เพื่อบรรเทาอาการท้องผูกแล้ว ยังสามารถใช้ลดกรดในกระเพาะอาหารได้ด้วยหรือ แล้วการใช้เพื่อบรรเทาอาการปวดท้อง จุกเสียด หรือแสบร้อนกลางอก มีข้อควรระวังอย่างไรบ้าง
“มิลค์ ออฟ แมกนีเซีย” (Milk of Magnesia) เป็นที่รู้จักกันว่าคือยาระบายชนิดหนึ่ง ซึ่งฉลากยาหลาย ๆ ยี่ห้อ ก็จะระบุขนาดการใช้เฉพาะในสรรพคุณของยาระบาย
ด้วยเหตุนี้ หลายคนที่เห็นว่า “มิลค์ ออฟ แมกนีเซีย ซี.บี.” นำสรรพคุณของการลดกรดในกระเพาะอาหาร มาเป็นจุดเด่นคู่กับการเป็นยาระบายบรรเทาอาการท้องผูก จึงอาจเกิดความสงสัยว่าจะสามารถใช้ได้จริง ๆ หรือ แล้วแตกต่างจากยาน้ำลดกรดทั่ว ๆ ไปอย่างไร และมีข้อควรระวังอย่างไรบ้าง
“แมกนีเซียม ไฮดรอกไซด์” (Magnesium hydroxide) เป็นของแข็งสีขาวที่ละลายน้ำได้น้อย เมื่ออยู่ในรูปแบบยาน้ำแขวนตะกอนจะมีลักษณะคล้ายน้ำนม จึงถูกเรียกว่า “มิลค์ ออฟ แมกนีเซีย” (Milk of Magnesia) ซึ่งหมายถึงน้ำนมแมกนีเซียมนั่นเอง
“แมกนีเซียม ไฮดรอกไซด์” สามารถทำปฏิกิริยาสะเทินกับกรดในกระเพาะอาหาร จึงใช้เป็นยาลดกรดได้
และแม้ว่าจะเป็นยาลดกรดที่ดูดซึมเข้ากระแสเลือดได้น้อย จึงมีข้อดีที่ไม่รบกวนสมดุลกรดด่างในร่างกาย แต่เนื่องจากมักทำให้เกิดปัญหาท้องร่วงตามมา ดังนั้น “แมกนีเซียม ไฮดรอกไซด์” ในรูปแบบตัวยาเดี่ยวจึงนิยมใช้เป็นยาระบายเพื่อรักษาอาการท้องผูก มากกว่าที่จะนำมาใช้เพื่อลดกรดค่ะ
สำหรับการใช้เพื่อลดกรดในกระเพาะอาหาร ผู้ผลิตมักจะนำ “แมกนีเซียม ไฮดรอกไซด์” และ “อะลูมิเนียม ไฮดรอกไซด์” มาใช้ร่วมกัน (อ่านเพิ่มเติมได้จากบทความ “แอนตาซิล เยล” และ “แอนตาซิล เยล เฮช เฮช” หรือ “เบลสิด” และ “เบลสิด ฟอร์ท”)
เพราะนอกจากจะบรรเทาอาการปวดท้อง แสบท้อง ได้เร็วและนานกว่าการใช้ยาเพียงตัวเดียวแล้ว ยังเป็นการลดผลข้างเคียงที่เกิดจากยาแต่ละตัวอีกด้วย นั่นก็คือ ปัญหาท้องเสียจาก “แมกนีเซียม ไฮดรอกไซด์” และปัญหาท้องผูกจาก “อะลูมิเนียม ไฮดรอกไซด์”
ในกรณีที่มี “มิลค์ ออฟ แมกนีเซีย” อยู่แล้ว ถ้ามีอาการปวดแสบร้อนท้องจากภาวะกรดเกิน และไม่สะดวกที่จะหาซื้อยาลดกรดที่เป็นสูตรผสมมารับประทาน หากไม่มีข้อห้ามใช้ ก็สามารถนำ “มิลค์ ออฟ แมกนีเซีย” มาบรรเทาอาการเบื้องต้นไปก่อนได้นะคะ
แต่ก็ต้องเข้าใจหรือเตรียมใจว่า ยาอาจทำให้มีการขับถ่ายอุจจาระตามมาภายหลัง (แม้ว่าน่าจะไม่รุนแรงนัก เนื่องจากขนาดการใช้เพื่อลดกรด จะต่ำกว่าขนาดการใช้เป็นยาระบาย) โดยอาจเกิดขึ้นภายใน 30 นาที ถึง 6 ชั่วโมงรับประทานค่ะ
ขนาดการใช้เพื่อลดกรดในกระเพาะอาหาร สำหรับผู้ใหญ่ที่ใช้ “มิลค์ ออฟ แมกนีเซีย” ความแรง 400 มิลลิกรัม/5 มิลลิลิตร ให้รับประทานครั้งละ 5 – 15 มิลลิลิตร เมื่อมีอาการปวดแสบร้อนท้อง และสามารถใช้ซ้ำ โดยรับประทานห่างกันอย่างน้อย 4 ชั่วโมงได้ แต่ไม่เกิน 4 ครั้งในรอบ 24 ชั่วโมง
ซึ่งฉลากยาของ “มิลค์ ออฟ แมกนีเซีย ซี.บี.” ระบุให้ใช้ในกรณีลดกรด โดยการรับประทานครั้งละ 1 ช้อนโต๊ะ (หรือเท่ากับ 15 มิลลิลิตร) วันละ 4 ครั้ง
ส่วนขนาดการใช้เป็นยาระบาย สำหรับผู้ใหญ่ที่ใช้ “มิลค์ ออฟ แมกนีเซีย” ความแรง 400 มิลลิกรัม/5 มิลลิลิตร ให้รับประทานก่อนนอน ครั้งละ 30 – 60 มิลลิลิตร
ซึ่งฉลากยาของ “มิลค์ ออฟ แมกนีเซีย ซี.บี.” ระบุให้ใช้เป็นยาระบาย โดยการรับประทานครั้งละ 2 – 3 ช้อนโต๊ะ (หรือเท่ากับ 30 – 45 มิลลิลิตร) ก่อนนอนหรือตื่นนอนตอนเช้า
อย่างไรก็ตาม แม้ “แมกนีเซียม ไฮดรอกไซด์” จะดูดซึมเข้ากระแสเลือดได้น้อย และยาที่อาจมีการดูดซึมก็ถูกขับออกทางไตได้ดี แต่หากการทำงานของไตบกพร่อง ก็เสี่ยงที่จะมีแมกนีเซียมคั่งอยู่ในร่างกายจนเกิดพิษได้
จึงควรหลีกเลี่ยง หรือระวังการใช้ “มิลค์ ออฟ แมกนีเซีย” ในผู้ป่วยโรคไต รวมถึงผู้สูงอายุซึ่งอาจมีการทำงานของไตบกพร่องด้วยนะคะ
เอกสารอ้างอิง
- https://reference.medscape.com/drug/milk-of-magnesia-magnesium-hydroxide-342018
- เอกสารกำกับยา “มิลค์ ออฟ แมกนีเซีย ซี.บี.”
