จริงหรือไม่ที่ควรเว้นระยะห่างอย่างน้อย 5 วันหลังรับประทานยาคุมฉุกเฉิน จึงจะเริ่มใช้ยาคุมรายเดือนได้ และเพราะเหตุใดจึงแนะนำเช่นนั้น
เป็นความจริงค่ะ ที่เมื่อรับประทานยาคุมฉุกเฉินชนิดตัวยา ยูลิพริสทอล อะซีเตท (Ulipristal acetate) ไปแล้ว ควรเว้นระยะห่างอย่างน้อย 5 วัน (หรือเท่ากับ 120 ชั่วโมง) ก่อนจะเริ่มใช้ยาคุมรายเดือน หรือฮอร์โมนคุมกำเนิดใด ๆ
และยังรวมไปถึงคำแนะนำที่ว่า ควรเลือกวิธีคุมกำเนิดฉุกเฉินอื่น ๆ แทนการรับประทาน ยูลิพริสทอล อะซีเตท ในผู้ที่ใช้ฮอร์โมนคุมกำเนิดซึ่งมีโปรเจสตินเป็นส่วนประกอบ ภายใน 7 วันก่อนหน้านี้
เนื่องจากฮอร์โมนโปรเจสติน ไม่ว่าจะอยู่ในยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม หรือยาคุมชนิดฮอร์โมนเดี่ยว หรือวิธีคุมกำเนิดรูปแบบอื่น อาจลดประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดฉุกเฉินของ ยูลิพริสทอล อะซีเตท
อย่างไรก็ตาม ยาคุมฉุกเฉินชนิดตัวยา ยูลิพริสทอล อะซีเตท ไม่มีจำหน่ายในประเทศไทยนะคะ
ยาคุมฉุกเฉินที่มีจำหน่ายในบ้านเรา ทั้งแบบ 1 เม็ดและ 2 เม็ด ไม่ว่าจะเป็น โพสตินอร์, มาดอนน่า, แมรี่พิงค์, แอปคาร์นอร์แพก, เลดี้นอร์, แจนนี่, เอ-โพสน็อกซ์, เมเปิ้ลฟอร์ท, แทนซีวัน หรือ มาดอนน่าวัน เป็นยาคุมฉุกเฉินชนิดตัวยา ลีโวนอร์เจสเทรล (Levonorgestrel) ทั้งหมด
ซึ่งหลังรับประทานยาคุมฉุกเฉินชนิดตัวยา ลีโวนอร์เจสเทรล ไปแล้ว หากต้องการใช้ยาคุมแบบปกติ ก็เริ่มได้ทันทีค่ะ
แม้จะไม่ลดประสิทธิภาพของ ลีโวนอร์เจสเทรล ในการคุมกำเนิดฉุกเฉิน แต่ยาคุมรายเดือนก็ไม่สามารถลดความเสี่ยงของการตั้งครรภ์ จากการมีเพศสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นไปแล้วนะคะ
นั่นหมายถึง หากยาคุมฉุกเฉินป้องกันไม่ได้ผล และเกิดการตั้งครรภ์ขึ้นมา ต่อให้ใช้ยาคุมรายเดือนต่อ ก็ไม่ได้ทำให้แท้งบุตรค่ะ
ดังนั้น ถ้าไม่คิดว่าจะมีเพศสัมพันธ์อีกเรื่อย ๆ หลังจากนี้ หรือถ้ามี ก็ตั้งใจว่าจะป้องกันด้วยถุงยางอนามัยทุกครั้ง ก็ไม่จำเป็นจะต้องเริ่มใช้ยาคุมรายเดือน หลังจากที่รับประทานยาคุมฉุกเฉินไปแล้วนะคะ
ส่วนผู้ที่ใช้ยาคุมรายเดือนอยู่แล้ว แต่ลืมรับประทานต่อเนื่องกันหลายวัน และมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกันในช่วงที่ไม่มีผลคุมกำเนิดจากยาคุมรายเดือน ก็ควรรับประทานยาคุมฉุกเฉินเพื่อลดความเสี่ยงที่มี และสามารถใช้ยาคุมรายเดือนต่อได้ โดยปฏิบัติตามแนวทางแก้ไขเมื่อลืมรับประทานยา
สำหรับผู้ที่ไม่เคยใช้ยาคุมรายเดือน หรือหยุดใช้ไปก่อนหน้านี้แล้ว หากคิดว่าหลังจากที่รับประทานยาคุมฉุกเฉิน ก็น่าจะยังมีเพศสัมพันธ์อยู่อีกเรื่อย ๆ และต้องการคุมแบบปกติ ก็สามารถเริ่มยาคุมรายเดือนได้เลยนะคะ แต่ควรงดมีเพศสัมพันธ์ หรือให้ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ ไปจนกว่าจะมีผลป้องกันจากยาคุมรายเดือน ซึ่งอาจเป็น 2 วัน, 7 วัน หรือ 9 วัน ขึ้นกับยาคุมที่ใช้ค่ะ
เอกสารอ้างอิง
- U.S. Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use. Centers for Disease Control and Prevention, 2016.
- FSRH guideline: Quick Starting Contraception, April 2017.
- FSRH guideline: Emergency Contraception, March 2017 (Amended December 2020).