หลังจากที่ใช้ยาคุม 21 เม็ดแผงแรกหมด และเว้นว่างต่ออีก 7 วันเพื่อให้ประจำเดือนมา เมื่อเริ่มกินยาคุมแผงที่สองเม็ดแรก จะมีผลป้องกันทันทีหรือเปล่า สามารถหลั่งในเลยได้ไหม
ก่อนอื่น เรามาทบทวนวิธีใช้ยาคุมแบบ 21 เม็ดกันนะคะ
ยาคุมแบบ 21 เม็ดนั้น เมื่อรับประทานแผงเดิมหมดแล้ว ก็จะเว้นว่างอีก 7 วัน จากนั้นจึงค่อยต่อยาคุมแผงใหม่
การใช้ยาคุมในลักษณะนี้ จะทำให้มีช่วงที่ได้รับฮอร์โมนจากการรับประทานยาคุม 21 วัน สลับด้วยช่วงปลอดฮอร์โมนจากการเว้นว่าง 7 วันค่ะ
ในระยะที่ขาดฮอร์โมนไปหล่อเลี้ยง เยื่อบุโพรงมดลูกก็จะเกิดการหลุดลอก และมีการฉีกขาดของหลอดเลือดในบริเวณเยื่อบุ จึงมีเลือดออกคล้ายกับประจำเดือนที่มาตามรอบปกติ
ซึ่งผู้ใช้ยาคุม 21 เม็ด มักจะมีเลือดออกมาหลังจากที่หยุดยาไปแล้ว 2 – 3 วัน หรือประมาณวันที่ 3 – 4 ของการเว้นว่างนั่นเอง
เมื่อทบทวนวิธีใช้แล้ว ก็มาทำความเข้าใจต่อเลยนะคะว่า ยาคุมแบบ 21 เม็ดช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ได้ยังไง
กลไกหลักที่ยาคุมแบบ 21 เม็ดใช้เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ ก็คือยับยั้งการตกไข่ โดยมีประสิทธิภาพในการยับยั้งได้มากกว่า 99% ผู้ที่รับประทานยาคุมถูกต้องและตรงเวลาสม่ำเสมอ จึงน่าจะไม่มีไข่ตกในระหว่างที่ใช้ยาคุมค่ะ
และถ้าไม่มีไข่ตก ต่อให้มีเพศสัมพันธ์หลั่งใน แต่อสุจิก็ไม่สามารถผสมกับไข่ได้อยู่ดี จึงไม่เกิดการปฏิสนธิ และไม่มีการตั้งครรภ์
ดังนั้น ถ้ามีผลป้องกันจากยาคุมรายเดือนอยู่ ก็สามารถมีเพศสัมพันธ์หลั่งในได้ตามปกติ ซึ่งผู้ใช้ที่รับประทานยาคุมถูกต้องและตรงเวลาสม่ำเสมอ มีโอกาสตั้งครรภ์เพียง 0.3% ซึ่งถือว่าน้อยมากจนไม่น่าจะกังวลเลยนะคะ
แล้วในช่วงที่เว้นว่าง 7 วันล่ะ ยังถือว่ามีผลป้องกันจากยาคุม 21 เม็ดอยู่มั้ย และเมื่อต่อแผงใหม่ตามกำหนดแล้ว จะให้ผลป้องกันตั้งแต่เม็ดแรกหรือเปล่า
หากใช้ยาคุม 21 เม็ดแผงเดิมหมดแล้วก็หยุดใช้ไปเลย โดยไม่ต่อแผงใหม่อีก กระบวนการตกไข่ก็จะกลับมาทำงานต่อ จึงอาจมีไข่ตกตั้งแต่รอบเดือนแรกหลังหยุดใช้ค่ะ
แต่ถ้าเริ่มแผงใหม่ตรงตามกำหนดในวันที่ 8 ของการเว้นว่าง ก็เชื่อมั่นได้ว่า เมื่อรับประทานต่อเนื่องสม่ำเสมอ โดยเฉพาะในช่วงสัปดาห์แรกของแผง ยาคุมแผงใหม่ก็สามารถยับยั้งการตกไข่ที่กำลังจะเกิดขึ้นได้ทันเช่นกัน
จึงถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องกันทุกวัน แม้แต่ในช่วงที่เว้นว่าง และสามารถมีเพศสัมพันธ์หลั่งในได้ตามปกติ แม้จะเพิ่งเริ่มเม็ดแรกของแผงที่สองก็ตาม
อย่างไรก็ตาม แม้จะต่อแผงใหม่ตามกำหนด แต่หากรับประทานไม่ต่อเนื่อง เช่น ลืมรับประทานติดต่อกัน 2 – 3 วันขึ้นไป โดยเฉพาะในช่วงสัปดาห์แรกของแผง ยาคุมก็อาจยับยั้งการตกไข่ในรอบนั้นไม่ได้ จึงอาจมีไข่ตกเช่นเดียวกับผู้ที่ไม่ได้ต่อยาคุมแผงใหม่ หรือต่อแผงใหม่ช้าเกินกำหนดไปมาก ซึ่งต้องแก้ไขตามแนวทางปฏิบัติเมื่อลืมรับประทานยาคุม
ดังนั้น ผู้ที่ใช้ยาคุม 21 เม็ด หลังจากที่ใช้แผงแรกหมดและเว้นว่าง 7 วันให้ประจำเดือนมาแล้ว เมื่อเริ่มแผงใหม่ในวันที่ 8 ของการเว้นว่าง ก็ถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องทุกวัน จึงสามารถมีเพศสัมพันธ์หลั่งในได้เลย แม้จะเพิ่งเริ่มรับประทานเม็ดแรกในแผงที่สองก็ตามนะคะ
และต้องรับประทานยาคุมต่อให้ตรงเวลาสม่ำเสมอ โดยเฉพาะในช่วงสัปดาห์แรกของแผง เพื่อให้มั่นใจว่าแม้จะเว้นว่างไป 7 วัน แต่ก็สามารถยับยั้งการตกไข่ที่กำลังจะเกิดขึ้นได้ทันค่ะ
เอกสารอ้างอิง
- Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use, 3rd edition. World Health Organization, 2016.
- S. Selected Practice Recommendations for Contraceptive Use. Centers for Disease Control and Prevention, 2016.
- FSRH CEU Guidance: Recommended Actions after Incorrect Use of Combined Hormonal Contraception. Faculty of Sexual & Reproductive Healthcare, 2020.
