หากประจำเดือนมาแล้ว เราสามารถหยุดใช้ยาคุมแผงเดิม และรอให้ประจำเดือนหมดก่อน จึงค่อยเริ่มยาคุมแผงใหม่ได้หรือไม่
การใช้ยาคุมแบบ 21 เม็ด เมื่อรับประทานหมดแผงแล้วก็จะเว้นว่าง 7 วันเพื่อเป็นช่วงปลอดฮอร์โมนให้ประจำเดือนมา จากนั้นจึงต่อยาคุมแผงใหม่ในวันที่ 8 ของการเว้นว่าง
ส่วนการใช้ยาคุม 28 เม็ด เมื่อรับประทานหมดแผงแล้วก็สามารถต่อยาคุมแผงใหม่ในวันถัดมาได้เลย ไม่ต้องเว้นว่างเพิ่มเติมนะคะ
หากยาคุม 28 เม็ดที่ใช้ เป็นยาคุมที่มีช่วงปลอดฮอร์โมน หรือก็คือยาคุมที่มีเม็ดยาหลอกอยู่ในแผง ซึ่งอาจมีอยู่ 7 เม็ดหรือ 4 เม็ดขึ้นกับยี่ห้อที่ใช้ ประจำเดือนก็จะมาในช่วงที่รับประทานเม็ดยาหลอกนี่เอง
แต่สำหรับยาคุม 28 เม็ดที่ไม่มีช่วงปลอดฮอร์โมน นั่นคือ ทั้ง 28 เม็ดในแผงล้วนเป็นเม็ดยาฮอร์โมน ไม่มีเม็ดยาหลอก ประจำเดือนอาจมาในช่วงใดของแผงก็ได้ หรือแม้กระทั่ง อาจไม่มีประจำเดือนมาเลยก็ได้เช่นกันค่ะ
โดยทั่วไป ประจำเดือนจะมาต่อเนื่องกัน 3 – 7 วัน และเลือดที่ออกมาตามรอบปกติในช่วงที่ใช้ยาคุมรายเดือน ก็มักจะเกิดขึ้นหลังเม็ดยาฮอร์โมนหมดไปแล้ว 2 – 3 วัน
นั่นคือ เกิดขึ้นประมาณวันที่ 3 – 4 ของช่วงที่เว้นว่างในกรณีที่ใช้ยาคุม 21 เม็ด หรือเกิดขึ้นตรงกับวันที่ใช้เม็ดยาหลอกเม็ดที่ 3 – 4 ในกรณีที่ใช้ยาคุม 28 เม็ด
ดังนั้น หากผู้ใช้จะรอให้ประจำเดือนหมดก่อนจึงค่อยเริ่มยาคุมแผงใหม่ ก็อาจทำให้มีช่วงปลอดฮอร์โมนยาวนานกว่าที่ควรเป็น โดยเฉพาะผู้ที่มีประจำเดือนหลายวัน รวมถึงผู้ที่ใช้ยาคุมที่มีช่วงปลอดฮอร์โมนสั้น
ยกตัวอย่างเช่น ผู้ที่ใช้ยาคุมแบบ 21 เม็ด ถ้ามีประจำเดือนมาในวันที่ 3 ของช่วงที่เว้นว่าง และมีประจำเดือนมานาน 7 วัน หากรอให้ประจำเดือนหมดก่อน ก็จะได้เริ่มแผงใหม่ในวันที่ 10 ของการเว้นว่าง ซึ่งช้ากว่ากำหนดไป 2 วัน
หรืออีกกรณีหนึ่ง ผู้ที่ใช้ยาคุมสูตร 24/4 ซึ่งมีเม็ดยาฮอร์โมน 24 เม็ด (เม็ดที่ 1 – 24 ของแผง) และมีเม็ดยาหลอก 4 เม็ด (เม็ดที่ 25 – 28 ของแผง) ถ้ามีประจำเดือนมาในวันที่รับประทานเม็ดยาหลอกเม็ดที่ 4 ซึ่งก็คือยาคุมเม็ดที่ 28 ของแผง และมีประจำเดือนมานาน 3 วัน หากรอให้ประจำเดือนหมดก่อน ก็จะได้เริ่มแผงใหม่ช้ากว่ากำหนด 2 วันค่ะ
การต่อยาคุมแผงใหม่ตามกำหนด หรือก่อนกำหนด ไม่ได้ลดประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์ จึงสามารถมีเพศสัมพันธ์ได้ตามปกติทุกวันนะคะ
ในขณะที่การต่อยาคุมแผงใหม่ช้ากว่ากำหนด จะลดประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์ หรืออาจทำให้ไม่มีผลคุมกำเนิดที่ต่อเนื่อง
นอกจากนี้ สำหรับยาคุม 28 เม็ดแบบที่ไม่มีเม็ดยาหลอก เช่น “เอ็กซ์ลูตอน” (Exluton), “เดลิต้อน” (Dailyton) และ “ซีราเซท” (Cerazette) ซึ่งทั้ง 28 เม็ดในแผงล้วนเป็นเม็ดยาฮอร์โมน
อาจทำให้ผู้ใช้ไม่มีประจำเดือนมา หรือมาในช่วงใดของแผงก็ได้ ซึ่งเป็นผลข้างเคียงเด่นจากยาคุมเอง แต่ไม่ได้มีอันตรายหรือส่งผลเสียต่อสุขภาพ (ยกเว้นในกรณีที่มีเลือดออกมามาก, นาน หรือถี่กว่าปกติ ซึ่งอาจทำให้เสียเลือดมากเกินไป)
ซึ่งผู้ใช้สามารถรับประทานยาคุมต่อเนื่องกันทุกวัน หมดแผงเดิมแล้วก็ต่อแผงใหม่ในวันถัดมา ไม่ว่าประจำเดือนจะมาหรือไม่มาก็ตาม
และควรรับประทานให้ตรงเวลาสม่ำเสมอ เนื่องจากยาคุมชนิดนี้ มีความยืดหยุ่นน้อยมากในเรื่องการใช้ไม่ตรงเวลา โดยยอมให้รับประทานช้ากว่ากำหนดได้ไม่เกิน 3 ชั่วโมงสำหรับ “เอ็กซ์ลูตอน” หรือ “เดลิต้อน” และไม่เกิน 12 ชั่วโมงสำหรับ “ซีราเซท”
ดังนั้น ถ้าผู้ใช้ “เอ็กซ์ลูตอน”, “เดลิต้อน” หรือ “ซีราเซท” หยุดใช้ยาคุมในวันที่ประจำเดือนมา แล้วรอให้ประจำเดือนหมดก่อนค่อยกลับมารับประทานต่อ ก็จะทำให้ไม่มีผลคุมกำเนิดต่อเนื่องค่ะ
ต้องรอให้รับประทานต่อเนื่องกันจนครบ 48 ชั่วโมงก่อน จึงจะเริ่มมีผลป้องกันอีกครั้ง และถ้ามีเพศสัมพันธ์โดยไม่ใช้ถุงยางในช่วงที่ไม่มีผลคุมกำเนิดจากยา ก็มีโอกาสตั้งครรภ์ได้มาก
สรุปแล้ว ไม่ว่าจะเป็นยาคุม 21 เม็ด หรือยาคุม 28 เม็ด ก็ควรใช้ให้ถูกต้องตามคำแนะนำ และต่อแผงใหม่ตรงตามกำหนดนะคะ
ไม่แนะนำให้รอให้ประจำเดือนหมดก่อนจึงค่อยเริ่มยาคุมแผงใหม่ เพราะเสี่ยงที่จะต่อแผงใหม่ช้ากว่ากำหนด และส่งผลให้ล้มเหลวในการป้องกันการตั้งครรภ์ค่ะ
