เริ่มเผยแพร่ 1 ตุลาคม 2020
ปรับปรุงล่าสุด 20 มิถุนายน 2022
ลืมรับประทาน “ไดแอน-35” ต่อเนื่องกัน 2 เม็ด
วิธีแก้ไขเมื่อลืมรับประทาน “ไดแอน-35” ต่อเนื่องกัน 2 เม็ด ก็คือ ให้รับประทาน “เม็ดล่าสุดที่ลืม” ทันทีที่นึกได้ ส่วนอีก 1 เม็ดที่ลืมใช้ ให้ทิ้งไปได้เลย (หรือจะเก็บไว้เป็นเม็ดยาสำรองก็ได้ หากไม่กังวลว่าจะสับสนและใช้ผิด)
แล้วรอรับประทานเม็ดต่อไปตามเวลาปกติ
ดังนั้น ถ้านึกได้ก่อนถึงเวลารับประทานยาคุมประจำวัน ก็สามารถรับประทาน “เม็ดล่าสุดที่ลืม” ในตอนนั้นได้เลย โดยใช้เพียงแค่เม็ดเดียว จากนั้นก็รอรับประทาน “เม็ดยาประจำวัน” ตามเวลาปกติ
ยกตัวอย่างเช่น สมมติว่าเคยรับประทานยาคุมในเวลา 21.00 น. ของทุก ๆ วัน แต่ลืมรับประทานในวันจันทร์และอังคาร ถ้านึกได้ในตอนเช้าของวันพุธ ก็ให้แกะ “เม็ดวันอังคาร” มารับประทานทันทีที่ทำได้ แล้วรอรับประทาน “เม็ดวันพุธ” ในเวลา 21.00 น. ตามปกติ
ส่วน “เม็ดวันจันทร์” ที่ลืมใช้นั้น ไม่ต้องนำมารับประทานอีก โดยจะแกะทิ้งไปเลยก็ได้ หรือจะเก็บไว้เป็นเม็ดยาสำรองเผื่อจำเป็นต้องใช้ (เช่น ในกรณีที่ทำเม็ดยาอื่นตกหล่นหายไป หรืออาเจียนเม็ดยาอื่นออกมาภายใน 2 ชั่วโมงหลังรับประทาน) ก็ได้เช่นกัน
ต่อจากนั้น ในเวลา 21.00 น. ของวันพฤหัสบดีและวันถัด ๆ ไป ก็ให้รับประทานเม็ดยาที่เหลืออยู่ในแผงวันละเม็ดตามลำดับ ไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะหมดแผง
และเมื่อหมดแผงแล้วก็เว้นว่าง 7 วันก่อนเริ่มรับประทานยาคุมแผงถัดไปนะคะ
แต่ถ้าไม่สะดวก หรือนึกได้เมื่อถึงเวลาที่จะต้องรับประทานยาคุมประจำวันแล้ว ให้รับประทาน “เม็ดล่าสุดที่ลืม” 1 เม็ด และ “เม็ดที่ต้องใช้ประจำวันนั้น” อีก 1 เม็ด รวมเป็น 2 เม็ดพร้อมกัน
ส่วน “เม็ดแรกที่ลืม” ที่เหลืออยู่อีก 1 เม็ด ให้แกะทิ้งไปเลย หรือจะเก็บสำรองไว้ใช้หากจำเป็นก็ได้
ซึ่งการรับประทาน “ไดแอน-35” พร้อมกัน 2 เม็ดเช่นนี้ อาจทำให้ผู้ใช้เกิดอาการคลื่นไส้, อาเจียน, ปวดหรือเวียนศีรษะขึ้น หรือมากกว่าที่เคยเป็น แต่ก็มักจะไม่รุนแรงและหายเองได้ค่ะ
ยกตัวอย่างก็คือ ถ้าสมมติว่าเคยรับประทานยาคุมในเวลา 21.00 น. ของทุก ๆ วัน แต่ลืมรับประทานในวันจันทร์และอังคาร แล้วนึกขึ้นได้ในเวลา 21.00 น. ของวันพุธ ก็ให้แกะ “เม็ดวันอังคาร” ที่ลืมใช้ มารับประทานพร้อมกับ “เม็ดวันพุธ” ได้เลย
ส่วน “เม็ดวันจันทร์” ที่ลืมใช้อีกเม็ดนั้น ให้แกะทิ้งไป หรือจะเก็บไว้เป็นเม็ดยาสำรองเผื่อจำเป็นต้องใช้ก็ได้
แล้วในวันพฤหัสบดีและวันต่อ ๆ ไป ก็ให้รับประทานยาคุมเม็ดอื่น ๆ ในแผง วันละ 1 เม็ดตามลำดับ ในเวลา 21.00 น. เหมือนเดิม ไปจนกว่าจะหมดแผง
จากตัวอย่างของการลืมรับประทานยาคุม 2 เม็ดและวิธีแก้ไข ตามที่กล่าวไปข้างต้น ในกรณีแรก ถ้านับจากเวลาที่ไม่ได้รับประทานยาคุมตามกำหนด คือ 21.00 น. ของวันจันทร์ ไปหาเวลาที่กลับมารับประทานต่อ คือ 08.00 น. ของวันพุธ ก็จะห่างกัน 35 ชั่วโมง)
ส่วนในกรณีหลัง นับจากเวลาที่ไม่ได้รับประทานยาคุมตามกำหนด คือ 21.00 น. ของวันจันทร์ ไปหาเวลาที่กลับมารับประทานต่อ คือ 21.00 น. ของวันพุธ ก็จะห่างกัน 48 ชั่วโมงพอดี
บางแนวทาง เช่น U.S. Selected practice recommendations for contraceptive use, 2016 ที่เผยแพร่โดยศูนย์ป้องกันและควบคุมโรค สหรัฐอเมริกา จะแนะนำว่า ถ้ามีช่วงห่างของฮอร์โมนที่ควรใช้ต่อเนื่อง นานตั้งแต่ 48 ชั่วโมงขึ้นไป ก็จะไม่มีประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดแล้วนะคะ
อย่างไรก็ตาม ตามแนวทางขององค์การอนามัยโลก นั่นคือ Selected practice recommendations for contraceptive use – 3rd edition; 2016 มีข้อแนะนำสำหรับยาคุมชนิดฮอร์โมนรวมที่มีปริมาณ Ethinyl estradiol อยู่เม็ดละ 0.030 – 0.035 มิลลิกรัม ก็คือ…
ถ้าเริ่มใช้ยาคุมแผงนี้อย่างถูกต้อง หรือมีผลคุมกำเนิดจากยาคุมแผงนี้แล้ว แม้จะลืมรับประทาน “ไดแอน-35” ต่อเนื่องกัน 2 เม็ดดังกล่าว ก็ยังถือว่ามีผลคุมกำเนิดต่อเนื่อง จึงสามารถมีเพศสัมพันธ์หลั่งในได้ โดยไม่จำเป็นจะต้องใช้ถุงยางอนามัยหรือวิธีคุมกำเนิดอื่น ๆ ร่วมด้วย
และเมื่อใช้หมดแผง ก็ให้เว้นว่าง 7 วันก่อนที่จะต่อยาคุมแผงใหม่ เพื่อเป็นช่วงปลอดฮอร์โมนให้ประจำเดือนมาตามปกติ
หากเม็ดที่ลืมนั้นเป็นสองเม็ดสุดท้ายของแผง ก็ให้รับประทาน “เม็ดล่าสุดที่ลืม” ทันทีที่นึกได้ แล้วรับประทานอีก 1 เม็ดที่เหลือตามเวลาปกติ จากนั้น รอต่อแผงใหม่ตามกำหนดเดิมนะคะ
เช่น ถ้าเริ่มรับประทานเม็ดแรกของแผงนี้ในวันพุธ สองเม็ดสุดท้ายของแผงก็จะต้องตรงกับจันทร์และอังคาร ตามปกติ เมื่อหมดแผงแล้วก็จะต้องเว้นว่างต่อในวันพุธ – พฤหัสบดี – ศุกร์ – เสาร์ – อาทิตย์ – จันทร์ – อังคาร และเริ่มแผงถัดไปในวันพุธ
ถ้าลืมรับประทาน “เม็ดวันจันทร์” และ “เม็ดวันอังคาร” ที่เป็นสองเม็ดสุดท้ายของแผง หากนึกขึ้นมาได้ในเช้าวันพุธ ที่เป็นช่วงของการเว้นว่าง ก็ให้รับประทาน “เม็ดวันอังคาร” ทันที แล้วรอรับประทาน “เม็ดวันจันทร์” ในเวลา 21.00 น.
หรือจะรับประทานพร้อมกัน 2 เม็ดในเวลา 21.00 น. ก็ได้เช่นกันค่ะ แต่อาจทำให้คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดหรือเวียนศีรษะมากกว่าการแยกรับประทาน
จากนั้น ก็ให้รอต่อแผงใหม่ในวันพุธถัดมาตามกำหนดเดิม
ในกรณีนี้ ประจำเดือนอาจมาเร็วขึ้นหรือช้าไปกว่าที่คาดไว้เล็กน้อย แต่ก็ควรจะอยู่ในช่วงที่เว้นว่างนั่นเอง
และยังถือว่ามีผลคุมกำเนิดได้ตามปกติ จึงไม่จำเป็นจะต้องใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วยหากต้องการจะมีเพศสัมพันธ์ในช่วงที่รอต่อยาคุมแผงใหม่ตามกำหนด แต่เพื่อสุขลักษณะที่ดี หากมีประจำเดือนมาแล้วควรงดมีเพศสัมพันธ์ไปก่อน และรอจนกว่าประจำเดือนจะหายดีนะคะ
อย่างไรก็ตาม การรับประทานยาคุมไม่ต่อเนื่องมักทำให้ฮอร์โมนแปรปรวน ซึ่งนอกจากอาจทำให้เกิดปัญหาเลือดออกกะปริบกะปรอยได้ง่ายแล้ว ประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์ก็ไม่สูงเท่ากับผู้ที่รับประทานตรงเวลาสม่ำเสมอ
ดังนั้น หากเป็นไปได้ก็ควรจะรับประทานยาคุมให้ตรงเวลา หรือถ้ามีปัญหาลืมรับประทานอยู่บ่อยครั้ง แนะนำให้ปรึกษาสูตินรีแพทย์เพื่อพิจารณาวิธีคุมกำเนิดอื่น ๆ ที่เหมาะสมค่ะ
