ยาคุม 28 เม็ด สูตร 21/7

                ยาคุม 28 เม็ด สูตร 21/7 หมายถึง ยาคุมที่ใน 1 แผงจะมีเม็ดยาอยู่ 28 เม็ด แบ่งเป็นเม็ดฮอร์โมน 21 เม็ด และเม็ดหลอกอีก 7 เม็ด

 

                ยาคุมรูปแบบนี้มีหลากหลายยี่ห้อ โดยชนิดและปริมาณของฮอร์โมนที่ใช้ อาจจะเหมือนหรือแตกต่างกัน ดังนี้

• ยาคุมฮอร์โมนต่ำ สูตร Ethinyl estradiol + Levonorgestrel (D-norgestrel)
• ยาคุมฮอร์โมนต่ำ สูตร Mestranol + Norethisterone (Norethindrone)
• ยาคุมฮอร์โมนต่ำ สูตร Ethinyl estradiol + Desogestrel
• ยาคุมฮอร์โมนต่ำมาก สูตร Ethinyl estradiol + Desogestrel
• ยาคุมฮอร์โมนต่ำ สูตร Ethinyl estradiol + Gestodene
• ยาคุมฮอร์โมนต่ำมาก สูตร Ethinyl estradiol + Gestodene
• ยาคุมฮอร์โมนต่ำ สูตร Ethinyl estradiol + Cyproterone acetate
• ยาคุมฮอร์โมนสูง สูตร Ethinyl estradiol + Norgestrel

 

 

1. ยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.03 มิลลิกรัม + Levonorgestrel (D-norgestrel) 0.15 มิลลิกรัม

 

                ยาคุมในกลุ่มนี้มีความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดต่ำ โดยพบการเกิดลิ่มเลือดอุดตันเพียง 5 – 7 ราย ต่อผู้ใช้ 10,000 คนต่อปี (ในขณะที่ยาคุมฮอร์โมนต่ำกลุ่มอื่น ๆ อาจพบได้ 9 – 12 ราย ต่อผู้ใช้ 10,000 คนต่อปี) จึงมีการแนะนำให้ใช้เป็นทางเลือกแรกสำหรับผู้ที่เริ่มคุมกำเนิดด้วยยาเม็ดฮอร์โมนรวม¹

                ส่วนผลข้างเคียงอื่น ๆ จากฮอร์โมนเอสโตรเจน Ethinyl estradiol ได้แก่ คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, บวมน้ำ และ การเกิดฝ้า อาจพบได้ แต่ก็น้อยกว่ายาคุมประเภทฮอร์โมนสูง (High dose pills)

 

                แต่เนื่องจาก Levonorgestrel (หรืออาจเรียกว่า D-norgestrel) มีฤทธิ์แอนโดรเจนสูง จึงอาจพบปัญหาสิว, หน้ามัน หรือขนดก จากการใช้ยาคุมสูตรนี้ได้ค่ะ

                หากทนผลข้างเคียงดังกล่าวไม่ได้ อาจเปลี่ยนเป็นยาคุมที่มีฤทธิ์แอนโดรเจนน้อยลง หรือมีผลต้านฤทธิ์แอนโดรเจน

 

                ตัวอย่างของยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.03 มิลลิกรัม + Levonorgestrel (D-norgestrel) 0.15 มิลลิกรัม เรียงลำดับตามราคาจำหน่าย จากน้อยไปหามาก

	ยี่ห้อ : แอนนา (Anna) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 30 – 40 บาท
	ยี่ห้อ : ไมโครเลนิน 30 ทว. (Microlenyn 30 ED) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 30 – 40 บาท
	ยี่ห้อ : อาร์เดน (R-den) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 30 – 40 บาท
	ยี่ห้อ : ไมโครไกนอน 30 ท.ว. (Microgynon 30 ED) การขึ้นทะเบียนยา : ยานำเข้าจากต่างประเทศ ราคา : 65 – 69 บาท
	ยี่ห้อ : ดิออร์รา 28 (Diora 28) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 50 – 80 บาท
	ยี่ห้อ : โซฟี่ 28 (Sophie 28) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 85 – 100 บาท

 

 

2. ยาคุมสูตร Mestranol 0.05 มิลลิกรัม + Norethisterone (Norethindrone) 1 มิลลิกรัม

 

                ถ้าเทียบฤทธิ์แอนโดรเจน ยาคุมในกลุ่มนี้ซึ่งใช้โปรเจสติน Norethisterone (หรืออาจเรียกว่า Norethindrone) อาจพบปัญหาเรื่องสิว, หน้ามัน หรือขนดก ได้น้อยกว่ายาคุมในกลุ่มที่ 1 ซึ่งใช้ Levonorgestrel นะคะ

 

                ส่วนผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดหรือเวียนศีรษะ บวมน้ำ และการเกิดฝ้า ที่อาจพบจากการใช้ยาคุมในกลุ่มนี้ จะใกล้เคียงกับยาคุมฮอร์โมนต่ำ (Low dose pills) กลุ่มอื่น ๆ เนื่องจาก Mestranol 0.05 มิลลิกรัม จะเทียบเท่ากับ Ethinyl estradiol 0.035 มิลลิกรัม

                แต่ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาคุมกลุ่มนี้ในผู้ป่วยที่มีภาวะพร่องเอนไซม์จีซิกพีดี (G-6-PD deficiency) เนื่องจาก Mestranol อาจทำให้เม็ดเลือดแดงแตกได้ง่าย

 

                เม็ดหลอกในแผงของ “อานาไม” เป็นเพียงเม็ดแป้ง

                แต่สำหรับ “วันเดย์” และ “มาร์การเร็ต เอ็กซ์โอ” เม็ดหลอกจะมียาบำรุงเลือด Ferrous fumarate อยู่เม็ดละ 75 มิลลิกรัม ผู้ใช้จึงอาจมีอาการคลื่นไส้, อาเจียน, ปวดท้อง, ท้องผูก, ท้องเสีย หรือถ่ายเป็นสีดำ ในระหว่างที่รับประทานเม็ดหลอก แต่ไม่รุนแรงและหายเองได้

                อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยโรคเลือดจางธาลัสซีเมีย หากได้รับ Ferrous fumarate ปริมาณมาก หรือเป็นประจำ อาจทำให้เสี่ยงต่อภาวะเหล็กเกิน จึงไม่แนะนำให้ใช้ “วันเดย์” และ “มาร์การเร็ต เอ็กซ์โอ” ค่ะ

 

                ตัวอย่างของยาคุมสูตร Mestranol 0.05 มิลลิกรัม + Norethisterone (Norethindrone) 1 มิลลิกรัม เรียงลำดับตามราคาจำหน่าย จากน้อยไปหามาก

	ยี่ห้อ : อานาไม (Anamai) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 20 – 30 บาท
	ยี่ห้อ : วันเดย์ (Oneday) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 30 – 40 บาท
	ยี่ห้อ : มาร์กาเร็ต เอ็กซ์โอ (Margaret X.O.) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 65 – 80 บาท

 

 

3. ยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.03 มิลลิกรัม + Desogestrel 0.15 มิลลิกรัม

 

                เนื่องจากยาคุมฮอร์โมนต่ำ (Low dose pills) สูตรนี้ ใช้โปรเจสติน Desogestrel ที่มีฤทธิ์แอนโดรเจนต่ำ ปัญหาเรื่องสิว, หน้ามัน หรือขนดก จึงพบได้น้อย

 

                ส่วนผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน Ethinyl estradiol ได้แก่ คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, บวมน้ำ และ การเกิดฝ้า อาจพบได้บ้างนะคะ

                หากทนผลข้างเคียงดังกล่าวไม่ได้ อาจเปลี่ยนไปใช้ยาคุมฮอร์โมนต่ำมาก (Ultra low dose pills) ในกลุ่มที่ 4 แทน แต่ราคาก็จะสูงกว่าค่ะ

 

                ตัวอย่างของยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.03 มิลลิกรัม + Desogestrel 0.15 มิลลิกรัม เรียงลำดับตามราคาจำหน่าย จากน้อยไปหามาก

	ยี่ห้อ : ฟีมีน 30 (Femine 30) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 80 – 90 บาท
	ยี่ห้อ : ริต้า 28 (Rita 28) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 80 – 90 บาท
	ยี่ห้อ : มาร์วีลอน 28 (Marvelon 28) การขึ้นทะเบียนยา : ยานำเข้าจากต่างประเทศ ราคา : 100 – 130 บาท

 

 

4. ยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.02 มิลลิกรัม + Desogestrel 0.15 มิลลิกรัม

 

                เนื่องจากมี Ethinyl estradiol ในเม็ดฮอร์โมนไม่เกิน 0.02 มิลลิกรัม จึงจัดเป็นยาคุมฮอร์โมนต่ำมาก (Ultra low dose pills) ซึ่งผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน เช่น คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, บวมน้ำ และฝ้า จะพบได้น้อย

                และการที่ Desogestrel เป็นโปรเจสตินที่มีฤทธิ์แอนโดรเจนต่ำ ปัญหาเรื่องสิว, หน้ามัน หรือขนดก จากการใช้ยาคุมในกลุ่มนี้ จึงพบได้น้อยเช่นกัน

 

                อย่างไรก็ตาม การใช้ยาคุมฮอร์โมนต่ำมากในผู้ที่มีค่าดัชนีมวลกาย (Body mass index; BMI) ตั้งแต่ 25 กิโลกรัมต่อตารางเมตรขึ้นไป, ผู้ที่รับประทานยาคุมไม่ตรงเวลาหรือลืมรับประทานยาคุมบ่อย ๆ รวมถึงผู้ที่จำเป็นจะต้องใช้ยาหรือสมุนไพรบางชนิดที่อาจลดประสิทธิภาพของยาคุมกำเนิด อาจเพิ่มความเสี่ยงที่จะล้มเหลวในการป้องกันการตั้งครรภ์ จึงควรพิจารณายาคุมสูตรอื่นหรือรูปแบบอื่นที่เหมาะสมกว่านะคะ

 

                ตัวอย่างของยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.02 มิลลิกรัม + Desogestrel 0.15 มิลลิกรัม เรียงลำดับตามราคาจำหน่าย จากน้อยไปหามาก

	ยี่ห้อ : มินนี่ 28 (Minny 28) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 110 – 130 บาท
	ยี่ห้อ : เลสซิลอน 28 (Lescilon 28) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 110 – 140 บาท
	ยี่ห้อ : เมอซิลอน 28 (Mercilon 28) การขึ้นทะเบียนยา : ยานำเข้าจากต่างประเทศ ราคา : 160 – 180 บาท

 

 

5. ยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.03 มิลลิกรัม + Gestodene 0.075 มิลลิกรัม

 

                แม้ว่าโปรเจสติน Gestodene ในยาคุมฮอร์โมนต่ำ (Low dose pills) สูตรนี้ จะยังมีฤทธิ์แอนโดรเจนสูงอยู่เมื่อเทียบกับโปรเจสตินรุ่นใหม่ตัวอื่น ๆ แต่ปัญหาเรื่องสิว, หน้ามัน หรือขนดก ก็เกิดขึ้นได้น้อย เนื่องจากใช้ในขนาดที่ต่ำมาก

 

                ส่วนอาการคลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, บวมน้ำ และ การเกิดฝ้า ซึ่งเป็นผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน ก็อาจพบได้บ้างค่ะ

                หากต้องการหลีกเลี่ยงผลข้างเคียงดังกล่าว อาจเปลี่ยนไปใช้ยาคุมฮอร์โมนต่ำมาก (Ultra low dose pills) ในกลุ่มที่ 6 ซึ่งมีปริมาณของ Ethinyl estradiol ลดลง แต่ก็มีราคาสูงกว่านะคะ

 

                ตัวอย่างของยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.03 มิลลิกรัม + Gestodene 0.075 มิลลิกรัม เรียงลำดับตามราคาจำหน่าย จากน้อยไปหามาก

	ยี่ห้อ : โกวานา อีดี (Govana ED) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 90 – 120 บาท
	ยี่ห้อ : คาเมลล่า 28 (Camella 28) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 110 – 130 บาท

 

 

6. ยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.02 มิลลิกรัม + Gestodene 0.075 มิลลิกรัม

 

                ยาคุมกลุ่มนี้จัดเป็น ยาคุมฮอร์โมนต่ำมาก (Ultra low dose pills) ซึ่งผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน Ethinyl estradiol เช่น คลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, บวมน้ำ และฝ้า จะพบได้น้อย

                และแม้ว่าโปรเจสติน Gestodene จะยังมีฤทธิ์แอนโดรเจนสูงอยู่เมื่อเทียบกับโปรเจสตินรุ่นใหม่ตัวอื่น ๆ แต่ก็มีการใช้ในขนาดที่ต่ำมาก ปัญหาเรื่องสิว, หน้ามัน หรือขนดก จึงพบได้น้อยเช่นกัน

 

                แต่การใช้ยาคุมฮอร์โมนต่ำมากในผู้ที่มีภาวะน้ำหนักเกิน หรือลืมรับประทานบ่อยครั้ง หรือใช้ร่วมกับยาและสมุนไพรบางชนิด อาจทำให้ประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์ลดลง จึงควรพิจารณาทางเลือกอื่นที่เหมาะสมกว่าค่ะ

 

                ตัวอย่างของยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.02 มิลลิกรัม + Gestodene 0.075 มิลลิกรัม เรียงลำดับตามราคาจำหน่าย จากน้อยไปหามาก

	ยี่ห้อ : ออนเจล 20 (Onjel 20) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 90 – 120 บาท
	ยี่ห้อ : แอนนี่ ลินน์ 28 (Annylyn 28) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 110 – 130 บาท
	ยี่ห้อ : คลาเรนซ์ 28 (Clarenz 28) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 130 – 150 บาท

 

 

7. ยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.035 มิลลิกรัม + Cyproterone acetate 2 มิลลิกรัม

 

                เนื่องจากโปรเจสติน Cyproterone acetate มีผลต้านฤทธิ์แอนโดรเจน ยาคุมฮอร์โมนต่ำ (Low dose pills) สูตรนี้ จึงอาจเป็นทางเลือกในการคุมกำเนิดสำหรับผู้หญิงที่มีปัญหาเรื่องสิวร่วมด้วย หากไม่มีข้อห้ามใช้ยาคุมชนิดฮอร์โมนรวม

                แต่ก็อาจพบอาการคลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, บวมน้ำ และ การเกิดฝ้า ซึ่งเป็นผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน Ethinyl estradiol ได้บ้าง โดยเฉพาะในช่วงแรก ๆ ที่เริ่มใช้ ซึ่งยังไม่ชินกับยาคุม

 

                ตัวอย่างของยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.035 มิลลิกรัม + Cyproterone acetate 2 มิลลิกรัม

	ยี่ห้อ : พรีม 28 (Preme 28) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 100 – 130 บาท
	ยี่ห้อ : ซูซี่ 28 (Sucee 28) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 100 – 130 บาท

 

 

8. ยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.05 มิลลิกรัม + Norgestrel 0.5 มิลลิกรัม

 

                ยาคุมในกลุ่มนี้จัดเป็นยาคุมฮอร์โมนสูง (High dose pills) เนื่องจากมีปริมาณเอสโตรเจน Ethinyl estradiol ในเม็ดฮอร์โมน ตั้งแต่ 0.05 มิลลิกรัมขึ้นไป

                ผลข้างเคียงจากยา ไม่ว่าจะเป็นคลื่นไส้, อาเจียน, ปวดศีรษะ, เวียนศีรษะ, บวมน้ำ, ฝ้า, สิว, หน้ามัน, ขนดก รวมถึงความเสี่ยงต่อการเกิดลิ่มเลือดอุดตัน จึงอาจพบได้มากกว่ายาคุมในกลุ่มอื่น ๆ

                ในปัจจุบัน ไม่นิยมใช้ยาคุมฮอร์โมนสูงเพื่อคุมกำเนิด ยกเว้นการใช้ร่วมกับยาบางชนิดที่อาจลดประสิทธิภาพของยาคุม หรือนำไปใช้รักษาภาวะเลือดออกผิดปกติจากโพรงมดลูกในบางกรณี

 

                ตัวอย่างของยาคุมสูตร Ethinyl estradiol 0.05 มิลลิกรัม + Norgestrel 0.5 มิลลิกรัม เรียงลำดับตามราคาจำหน่าย จากน้อยไปหามาก

	ยี่ห้อ : มาร์นอน (Marnon) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 15 – 30 บาท
	ยี่ห้อ : เจนนี่ เอฟ.เอ็ม.พี. (Jeny F.M.P.) การขึ้นทะเบียนยา : ยาที่ผลิตภายในประเทศ ราคา : 20 – 30 บาท

 

 

เอกสารอ้างอิง

1. FSRH Guideline: Combined Hormonal Contraception, January 2019 (Amended July 2023).