เริ่มเผยแพร่ 1 พฤศจิกายน 2022
ปรับปรุงล่าสุด 27 กันยายน 2023
ถ้าจะใช้ “ยาคุมฉุกเฉิน 2 เม็ด” ตามวิธีดั้งเดิม นั่นคือ รับประทานครั้งละ 1 เม็ด รวม 2 ครั้ง โดยแต่ละครั้งห่างกัน 12 ชั่วโมง ควรจะต้องกินเม็ดไหนก่อนนะ
ยาคุมฉุกเฉินแบบ 2 เม็ด ที่มีจำหน่ายในประเทศไทย มีอยู่หลายยี่ห้อ ได้แก่ โพสตินอร์ (Postinor), มาดอนน่า (Madonna), แมรี่ พิงค์ (Mary pink), แอปคาร์ นอร์แพก (ABCA Norpak), เลดี้นอร์ (Ladynore), แจนนี่ (Janny) และ เอ-โพสน็อกซ์ (A-Posnox)
ทุกยี่ห้อที่กล่าวมาเป็นยาคุมฉุกเฉินชนิดตัวยาลีโวนอร์เจสเทรล (Levonorgestrel) เหมือนกันค่ะ โดยแต่ละเม็ดจะมีตัวยาลีโวนอร์เจสเทรล 0.75 มิลลิกรัม ดังนั้น เมื่อรวมกัน 2 เม็ดก็เท่ากับมีตัวยาลีโวนอร์เจสเทรลอยู่แผงละ 1.5 มิลลิกรัมนั่นเอง
ในบางประเทศ ยาคุมฉุกเฉิน 2 เม็ดยี่ห้อ “แพลน-บี” (Plan B) จะระบุลำดับการใช้เป็นเม็ดที่ 1 และเม็ดที่ 2 ไว้ที่แผงหรือบรรจุภัณฑ์ เพื่อให้ผู้ใช้เข้าใจได้ง่าย
(ขอบคุณภาพจาก https://media-cldnry.s-nbcnews.com/image/upload/msnbc/2013_41/33795/165732616.jpg)
(ขอบคุณภาพจาก https://womensenews.org/wp-content/uploads/plan-b-pill.jpg)
แต่ยาคุมฉุกเฉิน 2 เม็ดที่จำหน่ายในประเทศไทย ไม่ได้ระบุลำดับการใช้ไว้ในแผงยาค่ะ
และในบางครั้งผู้ใช้ก็อาจเห็นว่าเม็ดยาในแผงมีลักษณะที่ต่างกัน เช่น เม็ดหนึ่งมีขีดแบ่งครึ่ง, ตัวอักษร หรือตัวเลข อยู่บนเม็ดยา แต่อีกเม็ดกลับเป็นผิวเรียบ ไม่มีลวดลายใด ๆ ทำให้เข้าใจผิดว่าแต่ละเม็ดมีตัวยาสำคัญต่างกัน และสับสนว่าควรใช้เม็ดใดก่อนหรือหลัง
ที่เป็นเช่นนั้นก็เพราะว่า ยาคุมฉุกเฉินบางยี่ห้อ มีการทำสัญลักษณ์ไว้ที่ด้านใดด้านหนึ่งของเม็ดยา ยกตัวอย่างเช่น เม็ดยาของ “แอปคาร์ นอร์แพก” ด้านหนึ่งจะเป็นขีดแบ่งครึ่ง ส่วนอีกด้านไม่มีขีดแบ่งหรือสัญลักษณ์ใด ๆ หรือเม็ดยาของ “โพสตินอร์” จะมีตัวอักษรภาษาอังกฤษอยู่ด้านหนึ่ง และเป็นผิวเรียบในอีกด้านหนึ่ง
เมื่อบรรจุลงแผงโดยเครื่องจักรอัตโนมัติ ก็อาจแสดงด้านเดียวกันของเม็ดให้เห็น หรืออาจแสดงเป็นคนละด้าน และแตกต่างกันได้แม้จะเป็นรุ่นการผลิตเดียวกัน โดยขึ้นกับจังหวะที่ยาเม็ดนั้น ๆ เคลื่อนเข้าสู่ขั้นตอนการบรรจุนั่นเอง
แต่ที่จริงแล้ว ยาคุมฉุกเฉินแบบ 2 เม็ดทุก ๆ ยี่ห้อ มีตัวยาสำคัญเหมือนกันทั้ง 2 เม็ดค่ะ ไม่ว่าจะเลือกเม็ดใดมารับประทานก่อน ประสิทธิภาพและผลข้างเคียงก็ไม่ได้ต่างไปจากอีกเม็ดเลย
ดังนั้น หากจำเป็นจะต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉินยี่ห้อที่มีแผงละ 2 เม็ด ในกรณีที่ต้องการรับประทานตามวิธีดั้งเดิม ให้เลือกเม็ดใดเม็ดหนึ่งในแผงก็ได้ มารับประทานก่อน 1 เม็ด แล้วตามด้วยอีก 1 เม็ดที่เหลือในอีก 12 ชั่วโมงถัดมา
และควรใช้ยาคุมฉุกเฉินให้เร็วที่สุดที่ทำได้ภายใน 72 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ หรืออย่างช้าไม่เกิน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์
อย่างไรก็ตาม การรับประทานยาคุมฉุกเฉินตามวิธีดั้งเดิม อาจเสี่ยงต่อการลืมเม็ดที่สอง ทำให้รับประทานล่าช้าหรือใช้ไม่ครบขนาด ซึ่งอาจลดประสิทธิภาพหรือไม่สามารถป้องกันฉุกเฉินได้
ในปัจจุบัน หลาย ๆ หน่วยงานและสมาคมวิชาชีพ จึงแนะนำให้รับประทานยาคุมฉุกเฉินชนิดตัวยาลีโวนอร์เจสเทรลแบบครบขนาดในครั้งเดียว (อ่านเพิ่มเติมได้ในบทความ “ยาคุมฉุกเฉิน กินพร้อมกัน 2 เม็ดได้ไหม”)
นั่นคือ หากจำเป็นจะต้องรับประทานยาคุมฉุกเฉินยี่ห้อที่มีแผงละ 2 เม็ด ในกรณีที่ต้องการรับประทานตามวิธีใหม่ ให้รับประทานทั้ง 2 เม็ดพร้อมกันในครั้งเดียว
โดยใช้ยาคุมฉุกเฉินให้เร็วที่สุดที่ทำได้ภายใน 72 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์ หรืออย่างช้าไม่เกิน 120 ชั่วโมงหลังมีเพศสัมพันธ์นะคะ
